Θα αφήσουμε το Κομπάνι μόνο του; του Sandro Mezzadra
Ποιοι είναι όμως οι αντάρτες και οι αντάρτισσες του YPG/YPJ; Εδώ, σ' εμάς, τα ΜΜΕ συχνά τους αποκαλούν πεσμεργκά –ένας όρος που αρέσει προφανώς χάρη στον «εξωτισμό» του. Κρίμα που οι πεσμεργκά είναι μέλη των πολιτοφυλακών του KDP (Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα) του Μπαρζανί, επικεφαλής της κυβέρνησης της αυτόνομης περιοχής του ιρακινού Κουρδιστάν: δηλαδή εκείνων των πολιτοφυλακών που εγκατέλειψαν τις θέσεις τους γύρω από το Σιντζάρ, στις αρχές Αυγούστου, αφήνοντας το πεδίο ανοιχτό για το ΙS και θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές χιλιάδων γιαζιντί και μελών άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων. Οι μάχιμες μονάδες του PKK και του YPG/YPJ ήταν αυτές που πέρασαν τότε τα σύνορα και παρενέβησαν με τρομερή αποτελεσματικότητα, συνεχίζοντας τον αγώνα που επί μήνες διεξάγουν ενάντια στο φασισμό του ισλαμικού κράτους.
Ναι, διότι είναι αλήθεια ότι το IS «επινοήθηκε» και ευνοήθηκε από τις πετρο-μοναρχίες των Εμιράτων, τους Τούρκους και τους Αμερικανούς: αλλά στο έδαφος του Κουρδιστάν δεν εκφράζει τίποτα άλλο παρά το φασισμό. Μας το θύμισε η τελευταία σφαίρα με την οποία σκοτώθηκε τις προάλλες στο Κομπάνι η δεκαεννιάχρονη Τζεϊλάν Oζάλπ, για να μην πέσει στα χέρια των δημίων τού ΙS. Κάποιοι την αποκάλεσαν καμικάζι: αλλά πώς να μη δούμε το σύνδεσμο ανάμεσα σε αυτή τη σφαίρα (ανάμεσα σε αυτή τη ακραία χειρονομία ελευθερίας) και την κάψουλα κυανίου που, από την Ιταλία μέχρι την Αλγερία και την Αργεντινή, κουβαλούσαν στην τσέπη τους γενιές ανταρτών και αγωνιστών ενάντια στο φασισμό και την αποικιοκρατία;
Ναι, διότι είναι αλήθεια ότι το IS «επινοήθηκε» και ευνοήθηκε από τις πετρο-μοναρχίες των Εμιράτων, τους Τούρκους και τους Αμερικανούς: αλλά στο έδαφος του Κουρδιστάν δεν εκφράζει τίποτα άλλο παρά το φασισμό. Μας το θύμισε η τελευταία σφαίρα με την οποία σκοτώθηκε τις προάλλες στο Κομπάνι η δεκαεννιάχρονη Τζεϊλάν Oζάλπ, για να μην πέσει στα χέρια των δημίων τού ΙS. Κάποιοι την αποκάλεσαν καμικάζι: αλλά πώς να μη δούμε το σύνδεσμο ανάμεσα σε αυτή τη σφαίρα (ανάμεσα σε αυτή τη ακραία χειρονομία ελευθερίας) και την κάψουλα κυανίου που, από την Ιταλία μέχρι την Αλγερία και την Αργεντινή, κουβαλούσαν στην τσέπη τους γενιές ανταρτών και αγωνιστών ενάντια στο φασισμό και την αποικιοκρατία;
Και πώς να μη δούμε τους λόγους για τους οποίους το IS έχει συγκεντρώσει τις δυνάμεις του πάνω στο Κομπάνι; Η πόλη αυτή είναι το κέντρο ενός από τα τρία καντόνια (τα άλλα δύο είναι το Aφρίν και η Τζίζρε) που συγκροτήθηκαν σε «δημοκρατικές αυτόνομες περιοχές» της συνομοσπονδίας την «Κούρδων, Αράβων, Ασσυρίων, Χαλδαίων, Τουρκμένων, Αρμενίων και Τσετσένων», όπως αναφέρεται στο προοίμιο του εντυπωσιακού Χάρτη της Ροτζάβα (όπως λέγεται το δυτικό ή συριακό Κουρδιστάν). Πρόκειται για ένα κείμενο που μιλά για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια και τη δημοκρατία· επίσης, την ισότητα και την «επιδίωξη οικολογικής ισορροπίας». Στη Ροτζάβα ο φεμινισμός ενσαρκώνεται όχι μόνο στα σώματα των ένοπλων ανταρτισσών, αλλά και στην αρχή της ισότιμης συμμετοχής σε κάθε αυτοδιοικητικό θεσμό, που καθημερινά θέτει σε αμφισβήτηση την πατριαρχία. Και η αυτοδιοίκηση, έστω και μέσα από χιλιάδες αντιφάσεις και υπό σκληρότατες συνθήκες, εκφράζει πραγματικά μια κοινή αρχή συνεργασίας μεταξύ ελεύθερων και ίσων. Κι ακόμα: σε σύμπνοια με την αντιεθνικιστική στροφή του PKK του Αιτζαλάν, με το οποίο οι YPG/ YPJ συνδέονται, σαφής είναι η απόρριψη όχι μόνο κάθε εθνοτικής απολυταρχίας και κάθε θρησκευτικού φονταμενταλισμού, αλλά της ίδιας της εθνικιστικής διάστασης στον αγώνα του κουρδικού λαού. Και αυτό στη Μέση Ανατολή τού σήμερα, όπου οι άνθρωποι σφάζουν και σφάζονται απλώς για λόγους θρησκευτικούς ή εθνοτικούς.
Αρκεί να ακούσουμε τα λόγια των ανταρτών και των ανταρτισσών τών YPG/ YPJ, που δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς στο δίκτυο, για να καταλάβουμε ότι αυτά τα αγόρια και τα κορίτσια, αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν πάρει τα όπλα για να επιβεβαιώσουν και να υπερασπιστούν αυτόν τον τρόπο ζωής και συνεργασίας. Είναι τότε εύκολο να καταλάβουμε τους λόγους της επίθεσης του ΙS εναντίον του Κομπάνι. Αλλά είναι επίσης εύκολο να καταλάβουμε γιατί δεν παρεμβαίνουν προς υπεράσπισή του οι Τούρκοι, η φάλαγγα του ΝΑΤΟ στην περιοχή, και γιατί είναι τόσο «διστακτική» η υποστήριξη του «αντιτρομοκρατικού συνασπισμού». Φαντάζεστε τι μπορεί να σκέφτονται οι εμίρηδες του Κόλπου για το πείραμα της Ροτζάβα και την αρχή της ισότητας των φύλων; Και οι Αμερικανοί, οι «δυτικοί»; Εντάξει, οι κοπέλες που χαμογελάνε με ένα Καλάσνικοφ στο χέρι, σκέτο glamour, αλλά για τις ΗΠΑ και την ΕΕ το ΡΚΚ εξακολουθεί να είναι «τρομοκρατική» οργάνωση, που ο ηγέτης της παραδόθηκε με πανουργία στα τουρκικά κάτεργα από την «αλεπού του κάμπου» (τον Μάσσιμο ντ'Αλέμα, για όσους δεν θυμούνται). Και πέραν τούτου: μήπως το PKK δεν γεννήθηκε ως μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση; Άρα, πρόκειται πάντα για κομμουνιστές.
Και τώρα; Θα πρέπει να διεκδικήσουμε εμείς αυτόν τον κομμουνισμό, να βγούμε στο δρόμο και να υπερασπιστούμε το Κομπάνι και τη Ροτζάβα. Και να επανεφεύρουμε από αυτή τη βάση, κατά τρόπο απολύτως υλικό, την αντίθεση στον πόλεμο. Στη Ροτζάβα πρέπει να αναγνωρίσουμε τις συνδέσεις με την πιο πρόσφατη δική μας ιστορία, πρέπει να είμαστε σε θέση να ακούσουμε τους απόηχους του Σηάτλ, της Γένοβας, των Ζαπατίστας. Διότι οι απόηχοι αυτοί υπάρχουν. Και πάνω απ' όλα πρέπει να δούμε ότι, αν υπάρχει ένα νήμα συνέχειας που εκτείνεται από τις εξεγέρσεις στις χώρες του Μαγκρέμπ και του Μασρέκ το 2011, περνά από την ισπανική 15M και τα Occupy, τις περσινές εξεγέρσεις στη Βραζιλία και την Τουρκία, το νήμα σήμερα περνά μέσα από τους δρόμους του Κομπάνι και της Ροτζάβα.
Ο πόλεμος αγγίζει σήμερα τα σύνορα της Ευρώπης, μπαίνει μέσα στις πόλεις μας μέσα από τις κινήσεις των ανδρών και των γυναικών που μετατρέπονται σε πρόσφυγες, όταν δεν χάνονται στο βυθό της Μεσογείου. Αλλά, μέσα στην κρίση, ο πόλεμος απειλεί επίσης να συνδεθεί με τη σκλήρυνση των κοινωνικών σχέσεων και την αυταρχική διακυβέρνηση της φτώχειας. Πόλεμος και κρίση: το διώνυμο δεν είναι νέο. Είναι όμως νέες οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται: στη σχετική κρίση της αμερικανικής ηγεμονίας, που συνιστά εξέχον χαρακτηριστικό της παρούσας φάσης της παγκοσμιοποίησης, ο πόλεμος ξεδιπλώνει τη δική του «αποδιαρθρωτική» [“destituente”] βία χωρίς να διαγράφονται στον ορίζοντα ρεαλιστικά σενάρια κάποιας «ανασυγκρότησης» –έστω και δυσμενούς για μας. Οι περιπέτειες του «αντι-τρομοκρατικού συνασπισμού» είναι μια εύγλωττη απεικόνιση αυτού του αδιεξόδου.
Το να σπάσουμε το αδιέξοδο είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ώστε οι ίδιοι αγώνες ενάντια στη λιτότητα στην Ευρώπη να έχουν επιτυχία. Και αυτό είναι δυνατό μόνο αν διακηρύξουμε, κατά τρόπο απολύτως υλικό, αρχές οργάνωσης της ζωής και κοινωνικές σχέσεις ριζικά ασυμβίβαστες με τις αιτίες του πολέμου: αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εμπειρία της Ροτζάβα αποκτά για μας παραδειγματικό χαρακτήρα. Ενώ στο Κομπάνι μάχονται σπίτι με σπίτι, χιλιάδες άτομα διαδηλώνουν στην Κωνσταντινούπολη και άλλες τουρκικές πόλεις και συγκρούονται με την αστυνομία, ενώ εκατοντάδες Κούρδοι εισέβαλαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.
Ακούμε συχνά να λένε ότι η ιδέα μιας πολιτικής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πολύ αφηρημένη. Για φανταστείτε όμως τι θα συνέβαινε αν, αυτές τις μέρες, υπήρχε στο πλευρό των Κούρδων ένα ευρωπαϊκό αντιπολεμικό κίνημα, ικανό για μια κινητοποίηση ανάλογη με εκείνη του 2003 κατά της επίθεσης στο Ιράκ, αλλά επιτέλους και με έναν συνομιλητή στο ίδιο το έδαφος της σύγκρουσης! Δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις; Ένας λόγος παραπάνω να καταπιαστούμε για να τις δημιουργήσουμε. Είναι όνειρο; Κάποιος είπε ότι για να νικήσουμε θα πρέπει να ονειρευτούμε.
Μετάφραση: Α.Γ.
Ο Σάντρο Μετζάντρα είναι πανεπιστημιακός και ακτιβιστής, από τους κυριότερους σήμερα συνεχιστές της παράδοσης του ιταλικού εργατισμού/ μετααυτονομίας. Διδάσκει πολιτική φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά σε συλλογές των εκδόσεων «Ελευθεριακή Κουλτούρα», ενώ στο διαδίκτυο είναι διαθέσιμο και ένα παλιότερο άρθρο του με τίτλο: Καπιταλισμός, μεταναστεύσεις και κοινωνικοί αγώνες: Προκαταρκτικές σημειώσεις για μια θεωρία της αυτονομίας των πληθυσμιακών μετακινήσεων.
Και πώς να μη δούμε τους λόγους για τους οποίους το IS έχει συγκεντρώσει τις δυνάμεις του πάνω στο Κομπάνι; Η πόλη αυτή είναι το κέντρο ενός από τα τρία καντόνια (τα άλλα δύο είναι το Aφρίν και η Τζίζρε) που συγκροτήθηκαν σε «δημοκρατικές αυτόνομες περιοχές» της συνομοσπονδίας την «Κούρδων, Αράβων, Ασσυρίων, Χαλδαίων, Τουρκμένων, Αρμενίων και Τσετσένων», όπως αναφέρεται στο προοίμιο του εντυπωσιακού Χάρτη της Ροτζάβα (όπως λέγεται το δυτικό ή συριακό Κουρδιστάν). Πρόκειται για ένα κείμενο που μιλά για την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια και τη δημοκρατία· επίσης, την ισότητα και την «επιδίωξη οικολογικής ισορροπίας». Στη Ροτζάβα ο φεμινισμός ενσαρκώνεται όχι μόνο στα σώματα των ένοπλων ανταρτισσών, αλλά και στην αρχή της ισότιμης συμμετοχής σε κάθε αυτοδιοικητικό θεσμό, που καθημερινά θέτει σε αμφισβήτηση την πατριαρχία. Και η αυτοδιοίκηση, έστω και μέσα από χιλιάδες αντιφάσεις και υπό σκληρότατες συνθήκες, εκφράζει πραγματικά μια κοινή αρχή συνεργασίας μεταξύ ελεύθερων και ίσων. Κι ακόμα: σε σύμπνοια με την αντιεθνικιστική στροφή του PKK του Αιτζαλάν, με το οποίο οι YPG/ YPJ συνδέονται, σαφής είναι η απόρριψη όχι μόνο κάθε εθνοτικής απολυταρχίας και κάθε θρησκευτικού φονταμενταλισμού, αλλά της ίδιας της εθνικιστικής διάστασης στον αγώνα του κουρδικού λαού. Και αυτό στη Μέση Ανατολή τού σήμερα, όπου οι άνθρωποι σφάζουν και σφάζονται απλώς για λόγους θρησκευτικούς ή εθνοτικούς.
Αρκεί να ακούσουμε τα λόγια των ανταρτών και των ανταρτισσών τών YPG/ YPJ, που δεν είναι δύσκολο να βρει κανείς στο δίκτυο, για να καταλάβουμε ότι αυτά τα αγόρια και τα κορίτσια, αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν πάρει τα όπλα για να επιβεβαιώσουν και να υπερασπιστούν αυτόν τον τρόπο ζωής και συνεργασίας. Είναι τότε εύκολο να καταλάβουμε τους λόγους της επίθεσης του ΙS εναντίον του Κομπάνι. Αλλά είναι επίσης εύκολο να καταλάβουμε γιατί δεν παρεμβαίνουν προς υπεράσπισή του οι Τούρκοι, η φάλαγγα του ΝΑΤΟ στην περιοχή, και γιατί είναι τόσο «διστακτική» η υποστήριξη του «αντιτρομοκρατικού συνασπισμού». Φαντάζεστε τι μπορεί να σκέφτονται οι εμίρηδες του Κόλπου για το πείραμα της Ροτζάβα και την αρχή της ισότητας των φύλων; Και οι Αμερικανοί, οι «δυτικοί»; Εντάξει, οι κοπέλες που χαμογελάνε με ένα Καλάσνικοφ στο χέρι, σκέτο glamour, αλλά για τις ΗΠΑ και την ΕΕ το ΡΚΚ εξακολουθεί να είναι «τρομοκρατική» οργάνωση, που ο ηγέτης της παραδόθηκε με πανουργία στα τουρκικά κάτεργα από την «αλεπού του κάμπου» (τον Μάσσιμο ντ'Αλέμα, για όσους δεν θυμούνται). Και πέραν τούτου: μήπως το PKK δεν γεννήθηκε ως μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση; Άρα, πρόκειται πάντα για κομμουνιστές.
Και τώρα; Θα πρέπει να διεκδικήσουμε εμείς αυτόν τον κομμουνισμό, να βγούμε στο δρόμο και να υπερασπιστούμε το Κομπάνι και τη Ροτζάβα. Και να επανεφεύρουμε από αυτή τη βάση, κατά τρόπο απολύτως υλικό, την αντίθεση στον πόλεμο. Στη Ροτζάβα πρέπει να αναγνωρίσουμε τις συνδέσεις με την πιο πρόσφατη δική μας ιστορία, πρέπει να είμαστε σε θέση να ακούσουμε τους απόηχους του Σηάτλ, της Γένοβας, των Ζαπατίστας. Διότι οι απόηχοι αυτοί υπάρχουν. Και πάνω απ' όλα πρέπει να δούμε ότι, αν υπάρχει ένα νήμα συνέχειας που εκτείνεται από τις εξεγέρσεις στις χώρες του Μαγκρέμπ και του Μασρέκ το 2011, περνά από την ισπανική 15M και τα Occupy, τις περσινές εξεγέρσεις στη Βραζιλία και την Τουρκία, το νήμα σήμερα περνά μέσα από τους δρόμους του Κομπάνι και της Ροτζάβα.
Ο πόλεμος αγγίζει σήμερα τα σύνορα της Ευρώπης, μπαίνει μέσα στις πόλεις μας μέσα από τις κινήσεις των ανδρών και των γυναικών που μετατρέπονται σε πρόσφυγες, όταν δεν χάνονται στο βυθό της Μεσογείου. Αλλά, μέσα στην κρίση, ο πόλεμος απειλεί επίσης να συνδεθεί με τη σκλήρυνση των κοινωνικών σχέσεων και την αυταρχική διακυβέρνηση της φτώχειας. Πόλεμος και κρίση: το διώνυμο δεν είναι νέο. Είναι όμως νέες οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται: στη σχετική κρίση της αμερικανικής ηγεμονίας, που συνιστά εξέχον χαρακτηριστικό της παρούσας φάσης της παγκοσμιοποίησης, ο πόλεμος ξεδιπλώνει τη δική του «αποδιαρθρωτική» [“destituente”] βία χωρίς να διαγράφονται στον ορίζοντα ρεαλιστικά σενάρια κάποιας «ανασυγκρότησης» –έστω και δυσμενούς για μας. Οι περιπέτειες του «αντι-τρομοκρατικού συνασπισμού» είναι μια εύγλωττη απεικόνιση αυτού του αδιεξόδου.
Το να σπάσουμε το αδιέξοδο είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ώστε οι ίδιοι αγώνες ενάντια στη λιτότητα στην Ευρώπη να έχουν επιτυχία. Και αυτό είναι δυνατό μόνο αν διακηρύξουμε, κατά τρόπο απολύτως υλικό, αρχές οργάνωσης της ζωής και κοινωνικές σχέσεις ριζικά ασυμβίβαστες με τις αιτίες του πολέμου: αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εμπειρία της Ροτζάβα αποκτά για μας παραδειγματικό χαρακτήρα. Ενώ στο Κομπάνι μάχονται σπίτι με σπίτι, χιλιάδες άτομα διαδηλώνουν στην Κωνσταντινούπολη και άλλες τουρκικές πόλεις και συγκρούονται με την αστυνομία, ενώ εκατοντάδες Κούρδοι εισέβαλαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες.
Ακούμε συχνά να λένε ότι η ιδέα μιας πολιτικής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πολύ αφηρημένη. Για φανταστείτε όμως τι θα συνέβαινε αν, αυτές τις μέρες, υπήρχε στο πλευρό των Κούρδων ένα ευρωπαϊκό αντιπολεμικό κίνημα, ικανό για μια κινητοποίηση ανάλογη με εκείνη του 2003 κατά της επίθεσης στο Ιράκ, αλλά επιτέλους και με έναν συνομιλητή στο ίδιο το έδαφος της σύγκρουσης! Δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις; Ένας λόγος παραπάνω να καταπιαστούμε για να τις δημιουργήσουμε. Είναι όνειρο; Κάποιος είπε ότι για να νικήσουμε θα πρέπει να ονειρευτούμε.
Μετάφραση: Α.Γ.
Ο Σάντρο Μετζάντρα είναι πανεπιστημιακός και ακτιβιστής, από τους κυριότερους σήμερα συνεχιστές της παράδοσης του ιταλικού εργατισμού/ μετααυτονομίας. Διδάσκει πολιτική φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά σε συλλογές των εκδόσεων «Ελευθεριακή Κουλτούρα», ενώ στο διαδίκτυο είναι διαθέσιμο και ένα παλιότερο άρθρο του με τίτλο: Καπιταλισμός, μεταναστεύσεις και κοινωνικοί αγώνες: Προκαταρκτικές σημειώσεις για μια θεωρία της αυτονομίας των πληθυσμιακών μετακινήσεων.
http://koinoniko-ergastirio.blogspot.gr/2014/10/sandro-mezzadra.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου