Malcolm X: 50 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου ηγέτη του κινήματος των μαύρων (Του Αλέξη Λιοσάτου, μέλους της ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ ΠΕ Κοζάνης)
Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν την 21η Μάρτη-παγκόσμια μέρα κατά του ρατσισμού. Φέτος, η μέρα που θα γίνουν εκδηλώσεις και γεγονότα σε πολλές πόλεις και χώρες ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό (μην ξεχνάμε ότι στις 20 Απρίλη στην Ελλάδα ξεκινά η δίκη στελεχών της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, για τη δολοφονία του Π.Φύσσα και άλλα εγκλήματα) αποκτά υποχρεωτικά μια αντι-ισλαμοφοβική διάσταση και ταυτόχρονα βρίσκεται κοντά χρονικά με την επέτειο 50 χρόνων από το θάνατο του Μάλκολμ Εξ. Η ισλαμοφοβία εξελίσσεται διεθνώς στην αιχμή των κηρυγμάτων μίσους (είτε αφορά κυβερνήσεις και κλασικά αστικά κόμματα είτε την Ακροδεξιά), παίρνοντας τη σκυτάλη από τον αντισημιτισμό και σήμερα βρίσκεται στο απόγειό της. Αποτελεί μια στρατηγική πολιτική επιλογή για το διεθνές κεφαλαιοκρατικό κατεστημένο, που αφενός καθαγιάζει τις στρατιωτικές επεμβάσεις των «πολιτισμένων» στη Μέση Ανατολή και την Αφρική και αφετέρου νομιμοποιεί την αντιμετώπιση των προσφύγων που προκύπτουν από αυτές τις επεμβάσεις σαν κατώτερα όντα, που κάποιοι μπορούν -ανεξαρτήτως νόμων- να πνίγουν, να δολοφονούν, να φυλακίζουν, να ξυλοκοπούν, να χρησιμοποιούν σαν σκλάβους.
Βρίσκοντας πάτημα στα φρικιαστικά εγκλήματα της ISIS που οι ίδιοι δημιούργησαν (και συγκαλύπτοντας τα ακόμα χειρότερα εγκλήματα που κάνουν αυτοί κι οι σύμμαχοί τους), το διεθνές «συνδικάτο» μεγάλων επιχειρήσεων, ΜΜΕ και συστημικών πολιτικών επιχειρεί συστηματικά να ταυτίσει το Ισλάμ με την τρομοκρατία και εξαπολύει ένα κύμα συκοφαντικής δυσφήμισης, αντιμετώπισης ως «υπόπτων» και κατατρομοκράτησης των 2 δισεκατομμυρίων μουσουλμάνων του πλανήτη.
Η ιστορία του Μάλκολμ προσφέρεται για να καταρρεύσει ένα κομμάτι αυτής της αισχρής προπαγάνδας, καθώς αποδεικνύει ότι το Ισλάμ δε συνδέεται απαραίτητα με την οπισθοδρόμηση και την «τυφλή τρομοκρατία». Ή μιλώντας με τη δική τους λογική από την ανάποδη, ότι το Ισλάμ μπορεί εξίσου να οδηγήσει στη συνειδητή πάλη για την ανατροπή ενός συστήματος εκμετάλλευσης και καταπίεσης, με τον κοινό αγώνα των απλών ανθρώπων χωρίς διαχωρισμούς.
Ο κοιμώμενος γίγαντας της «μαύρης φυλής» ξυπνάει Η «εποχή που γέννησε το Μάλκολμ» είναι τα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τη μεταπολεμική ανάπτυξη γεννιέται και μια νέα διεθνής εργατική τάξη που ανακτά την αυτοπεποίθησή της-ξεσπάνε οι πρώτοι εργατικοί αγώνες σε Δύση κι ΕΣΣΔ καθώς και αντι-αποικιακά κινήματα στο λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.
Στις ΗΠΑ υπάρχει ένα καθεστώς-απαρτχάιντ εις βάρος του μαύρου πληθυσμού του. Στο Νότο ισχύει το επίσημο φυλετικό καθεστώς «Τζιμ Κρόου», αλλά και στο Βορρά οι μαύροι είναι αποκλεισμένοι στα γκέτο, με πολύ χειρότερες συνθήκες διαβίωσης, δουλειές, μισθούς, με διπλάσια ανεργία από τους λευκούς, και γνωρίζουν συνεχώς ρατσιστικές επιθέσεις από αστυνομικούς και φασιστικές οργανώσεις.
Ο Μάλκολμ γεννιέται το 1925 και μεγαλώνει στη Νεμπράσκα του αμερικανικού Βορρά. Στα έξι χρόνια του μένει ορφανός, αφού ο πατέρας του, αγωνιστής κι εκείνος για τα δικαιώματα των μαύρων, δολοφονείται από φασιστική συμμορία, και ταυτόχρονα η ασφαλιστική εταιρεία αρνείται να αποζημιώσει την οικογένειά του, παρουσιάζοντάς το σαν «ατύχημα». Ο Μάλκολμ έρχεται από πολύ μικρός λοιπόν σε επαφή με το ταξικό και ρατσιστικό καθεστώς της χώρας «του». Η οικογένειά του βυθίζεται στην απόλυτη φτώχεια και η μητέρα του κλείνεται σε ψυχιατρείο. Τα οχτώ παιδιά της είναι αναγκασμένα να ωριμάσουν απότομα. Ο έφηβος Μάλκολμ μπλέκει με τα ναρκωτικά και το έγκλημα, ώσπου συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε 10 χρόνων φυλάκιση για διάρρηξη, το 1946. Η σκληρότητα της ποινής αντιστοιχούσε όχι στο ελαφρύ έγκλημα της διάρρηξης, αλλά στο ρατσιστικό μίσος των δικαστών, όταν αποδείχθηκε ότι διατηρούσε ερωτική σχέση με μια λευκή. Έχει ήδη εμπεδώσει ότι θα πεθάνει απο βίαιο θάνατο…
Για 20 χρόνια όλες οι εμπειρίες του αποδείκνυαν το «αξίωμα»: οι λευκοί είναι εχθροί των μαύρων. Στη φυλακή ο Μάλκολμ παθιάζεται με το διάβασμα βιβλίων, και μαθαίνει για τα ιστορικά εγκλήματα «των λευκών χριστιανών» απέναντι σε μαύρους, μελαμψούς, κίτρινους, ερυθρόδερμους σε όλον τον κόσμο, για τη μαζική εξόντωση μαύρων στην Αφρική για να τους μεταφέρει με τη βία σαν σκλάβους στην Αμερική κ.ο.κ. Έτσι εύκολα οδηγείται να ασπαστεί μέσα στη Φυλακή ένα είδος Ισλαμικής Αίρεσης, το «Έθνος του Ισλαμ» (έγινε πιο γνωστή ως «Μαύροι Μουσουλμάνοι») με αρχηγό τον Ελιγιά Μουχάμαντ.Αυτή η θρησκεία δίδασκε ότι δεν μπορεί να υπάρξει «ενσωμάτωση του μαύρου στη λευκή κοινωνία», οτι οι μαύροι πρέπει να διεκδικήσουν μια περιοχή από το κράτος των ΗΠΑ για να κάνουν «το δικό τους κράτος». Το 1952 ο Μάλκολμ αποφυλακίζεται και εξελίσσεται στον πιο ικανό κήρυκα-ρήτορα των Μαύρων Μουσουλμάνων ενάντια στην «ενσωμάτωση».
Παράλληλα από τη δεκαετία του ’50 στις ΗΠΑ ξεκινάνε οι πρώτοι αγώνες για τα δικαιώματα των μαύρων. Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου το 1954 να κηρύξει παράνομο το φυλετικό διαχωρισμό στα σχολεία ανοίγει την όρεξη του μαύρου πληθυσμού, που αρχίζει να διεκδικεί εφαρμογή των νόμων για όλους, καλύτερες συνθήκες ζωής και δικαίωμα ψήφου. Διαδηλώσεις και πολύμορφα κινήματα ξεπηδάνε και μαζικοποιούνται συνεχώς (τομή αποτελεί η συγκέντρωση 250.000 τον Μάρτη του 1963 στην Ουάσινγκτον) , ξεσπάνε ταραχές και εξεγέρσεις στα γκέτο, ξεπετιούνται ηγέτες του μαύρου κινήματος όπως η Ρόζα Παρκς και ο ιεροκήρυκας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, οι πρώτες μαύρες οργανώσεις όπως η Φοιτητική Επιτροπή Συνεργασίας Ενάντια στη Βία (SNCC), και πετυχαίνονται οι πρώτες νίκες, όπως η κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού στα λεωφορεία. Το κράτος απαντά με αστυνομική βία, η Κου Κλουξ Κλαν κι άλλες ρατσιστικές οργανώσεις κλιμακώνουν τα λιντσαρίσματα και τις δολοφονίες (όπως του 14χρονου Έμετ Τιλ, το 1955).
Οι Μαύροι Μουσουλμάνοι (ΜΜ), με πρωταγωνιστή το Μάλκολμ, κάνουν κριτική σε αυτά τα κινήματα, για τη στρατηγική της «ουτοπικής ενσωμάτωσης» και της μη απάντησης στις συνεχείς ρατσιστικές επιθέσεις και δολοφονίες. Υπό το πρίσμα της πραγματικότητας, οι ΜΜ αποκτούν πρόσβαση σε μαζικά ακροατήρια που ριζοσπαστικοποιούνται. Ωστόσο, η λειτουργία τους έχει μια βασική αδυναμία –δε συμμετέχουν ενεργητικά σε όλο αυτό το κίνημα, αφού απαγορεύεται η κοινή δράση με μη μουσουλμάνους και μη λευκούς φτωχούς. Αυτή η αδυναμία ανακόπτει τη δυναμική τους.
Ο Μάλκολμ γεννιέται το 1925 και μεγαλώνει στη Νεμπράσκα του αμερικανικού Βορρά. Στα έξι χρόνια του μένει ορφανός, αφού ο πατέρας του, αγωνιστής κι εκείνος για τα δικαιώματα των μαύρων, δολοφονείται από φασιστική συμμορία, και ταυτόχρονα η ασφαλιστική εταιρεία αρνείται να αποζημιώσει την οικογένειά του, παρουσιάζοντάς το σαν «ατύχημα». Ο Μάλκολμ έρχεται από πολύ μικρός λοιπόν σε επαφή με το ταξικό και ρατσιστικό καθεστώς της χώρας «του». Η οικογένειά του βυθίζεται στην απόλυτη φτώχεια και η μητέρα του κλείνεται σε ψυχιατρείο. Τα οχτώ παιδιά της είναι αναγκασμένα να ωριμάσουν απότομα. Ο έφηβος Μάλκολμ μπλέκει με τα ναρκωτικά και το έγκλημα, ώσπου συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε 10 χρόνων φυλάκιση για διάρρηξη, το 1946. Η σκληρότητα της ποινής αντιστοιχούσε όχι στο ελαφρύ έγκλημα της διάρρηξης, αλλά στο ρατσιστικό μίσος των δικαστών, όταν αποδείχθηκε ότι διατηρούσε ερωτική σχέση με μια λευκή. Έχει ήδη εμπεδώσει ότι θα πεθάνει απο βίαιο θάνατο…
Για 20 χρόνια όλες οι εμπειρίες του αποδείκνυαν το «αξίωμα»: οι λευκοί είναι εχθροί των μαύρων. Στη φυλακή ο Μάλκολμ παθιάζεται με το διάβασμα βιβλίων, και μαθαίνει για τα ιστορικά εγκλήματα «των λευκών χριστιανών» απέναντι σε μαύρους, μελαμψούς, κίτρινους, ερυθρόδερμους σε όλον τον κόσμο, για τη μαζική εξόντωση μαύρων στην Αφρική για να τους μεταφέρει με τη βία σαν σκλάβους στην Αμερική κ.ο.κ. Έτσι εύκολα οδηγείται να ασπαστεί μέσα στη Φυλακή ένα είδος Ισλαμικής Αίρεσης, το «Έθνος του Ισλαμ» (έγινε πιο γνωστή ως «Μαύροι Μουσουλμάνοι») με αρχηγό τον Ελιγιά Μουχάμαντ.Αυτή η θρησκεία δίδασκε ότι δεν μπορεί να υπάρξει «ενσωμάτωση του μαύρου στη λευκή κοινωνία», οτι οι μαύροι πρέπει να διεκδικήσουν μια περιοχή από το κράτος των ΗΠΑ για να κάνουν «το δικό τους κράτος». Το 1952 ο Μάλκολμ αποφυλακίζεται και εξελίσσεται στον πιο ικανό κήρυκα-ρήτορα των Μαύρων Μουσουλμάνων ενάντια στην «ενσωμάτωση».
Παράλληλα από τη δεκαετία του ’50 στις ΗΠΑ ξεκινάνε οι πρώτοι αγώνες για τα δικαιώματα των μαύρων. Η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου το 1954 να κηρύξει παράνομο το φυλετικό διαχωρισμό στα σχολεία ανοίγει την όρεξη του μαύρου πληθυσμού, που αρχίζει να διεκδικεί εφαρμογή των νόμων για όλους, καλύτερες συνθήκες ζωής και δικαίωμα ψήφου. Διαδηλώσεις και πολύμορφα κινήματα ξεπηδάνε και μαζικοποιούνται συνεχώς (τομή αποτελεί η συγκέντρωση 250.000 τον Μάρτη του 1963 στην Ουάσινγκτον) , ξεσπάνε ταραχές και εξεγέρσεις στα γκέτο, ξεπετιούνται ηγέτες του μαύρου κινήματος όπως η Ρόζα Παρκς και ο ιεροκήρυκας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, οι πρώτες μαύρες οργανώσεις όπως η Φοιτητική Επιτροπή Συνεργασίας Ενάντια στη Βία (SNCC), και πετυχαίνονται οι πρώτες νίκες, όπως η κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού στα λεωφορεία. Το κράτος απαντά με αστυνομική βία, η Κου Κλουξ Κλαν κι άλλες ρατσιστικές οργανώσεις κλιμακώνουν τα λιντσαρίσματα και τις δολοφονίες (όπως του 14χρονου Έμετ Τιλ, το 1955).
Οι Μαύροι Μουσουλμάνοι (ΜΜ), με πρωταγωνιστή το Μάλκολμ, κάνουν κριτική σε αυτά τα κινήματα, για τη στρατηγική της «ουτοπικής ενσωμάτωσης» και της μη απάντησης στις συνεχείς ρατσιστικές επιθέσεις και δολοφονίες. Υπό το πρίσμα της πραγματικότητας, οι ΜΜ αποκτούν πρόσβαση σε μαζικά ακροατήρια που ριζοσπαστικοποιούνται. Ωστόσο, η λειτουργία τους έχει μια βασική αδυναμία –δε συμμετέχουν ενεργητικά σε όλο αυτό το κίνημα, αφού απαγορεύεται η κοινή δράση με μη μουσουλμάνους και μη λευκούς φτωχούς. Αυτή η αδυναμία ανακόπτει τη δυναμική τους.
Ο ίδιος ο Μάλκολμ διαισθάνθηκε απο πολύ νωρίς το πόσο λάθος είναι αυτή η τακτική των ΜΜ «έξω από το χορό», με κίνδυνο να ξεπεραστούνε από τους ριζοσπαστικοποιούμενους μαύρους. Άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η δύναμη κι η ελπίδα βρίσκεται στη μαζική συλλογική δράση, να διαφοροποιείται προς ριζοσπαστικότερες θεωρήσεις και να δυσαρεστεί την ηγετική κλίκα των ΜΜ. Στα τέλη του 1963, ο Μουχαμάντ ωθεί τον Mάλκολμ σε αποχώρηση , αρχίζει να διαδίδει συκοφαντίες εις βάρος του και να οργανώνει το σχέδιο δολοφονίας του.
Η ρήξη με τους Μαύρους Μουσουλμάνους απελευθερώνει το Μάλκολμ
Ο Μάλκολμ στις αρχές του 1964 ταξίδεψε στη Μέκκα, διαπιστώνοντας ότι το «γνήσιο Ισλάμ» ήταν ενάντια στους φυλετικούς αποκλεισμούς. Πρώτη φορά έβλεπε στην πράξη λευκούς και μαύρους, μελαμψούς και ανοιχτόχρωμους να αλληλοαντιμετωπίζονται ως πραγματικά ίσοι. Ακολούθως ταξίδεψε στην Αφρική κι ήρθε σε επαφή με τα αντιαποικιακά κι αντιιμπεριαλιστικά κινήματα μουσουλμάνων και μη, μαύρων και λευκών. Η απουσία ρατσισμού στις άλλες χώρες τον έκανε να καταλάβει ότι ο ρατσισμός στις ΗΠΑ συνδέεται με το κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο τους. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ οδηγούνταν στο συμπέρασμα ότι οι καταπιεσμένοι του πλανήτη δίνουν κοινό αγώνα ενάντια στη καταπιεστές τους ανεξάρτητα από το χρώμα τους. Ίδρυσε οργανώσεις, με στόχους την πάλη για το ψωμί και τα δικαιώματα των μαύρων, για την κοινή δράση με άλλες οργανώσεις μαύρων και λευκών, για τη γνήσια αδελφοσύνη μαύρων και λευκών. Προσπαθούσε να οργανώσει την άμυνα των μαύρων απέναντι στην αστυνομία και τις παρακρατικές οργανώσεις. Οι καινούριες ιδέες του Μάλκολμ, σε συνδυασμό με τη μεγάλη επιρροή του, σήμαναν συναγερμό στο καθεστώς, σε ένα περιβάλλον ριζοσπαστικοποίησης των αγώνων. Στις 21 Φεβρουαρίου 1965 δολοφονήθηκε ενώ έβγαζε λόγο σε μια εκδήλωση. Στη δολοφονία φαντάζει πιθανό να έπαιξε ρόλο και η μυστική αστυνομία των ΗΠΑ, που δεν πήρε ούτε καν τα –ελλειπή- συνηθισμένα μέτρα ασφαλείας εκείνη τη μέρα.
Με την ανυποχώρητη στάση του Μάλκολμ και τους τελευταίους προβληματισμούς της ζωής του, μπολιάστηκε μια ολόκληρη γενιά νέων Αφροαμερικανών, που γέννησε ένα μαζικό και επιθετικό κίνημα για τα δικαιώματά τους, που εξαπλωνόταν και κλιμακωνόταν ραγδαία μέχρι το 1968. Το κίνημα της «Μαύρης Δύναμης» συνδέθηκε με το πλατύ αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην αμερικανική επέμβαση στο Βιετνάμ, φέρνοντας κοντά λευκούς και μαύρους. Το 45% των μαύρων που πολεμούσαν στο Βιετνάμ δήλωνε αποφασισμένο να κρατήσει τα όπλα του μόλις γυρίσει από το μέτωπο, για να διασφαλίσει την κοινωνική δικαιοσύνη στις ΗΠΑ. Αυτή η πραγματικότητα τελικά υποχρέωσε την άρχουσα τάξη να μη ρισκάρει περαιτέρω και να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις στους Αφροαμερικανούς.
Σκέψεις και συμπεράσματα
Ο αγώνας των μαύρων ξεκίνησε είτε με φυλετική λογική είτε με την ειρηνική διεκδίκηση μεταρρυθμίσεων «ενσωμάτωσης», έξω από λογικές ρήξεων και ανατροπών. Τελικά μετατοπίστηκε προς τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για ταξική ενότητα και ριζοσπαστικότερες μορφές αγώνα. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να μην ανέτρεψε την καταπίεση και την εκμετάλλευση, αλλά τους χάρισε τη βελτίωση των όρων ζωής τους μέσα στον καπιταλισμό. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα που πρεπει να κρατήσουμε: ο κόσμος αλλάζει προς το καλύτερο κυρίως από τα κάτω, μαζικά, συλλογικά, ριζοσπαστικά.
Η ζωή του Μάλκολμ αποδείχθηκε κλειδί σε αυτήν την εξέλιξη, παρ’ ότι ο ίδιος δεν έσπασε (δεν πρόλαβε να σπάσει, ορθότερα) ολοκληρωτικά από το πλαίσιο του μαύρου εθνικισμού και παρέμεινε πιστός μουσουλμάνος ως το τέλος. Οι πράξεις του , η ουσία του κηρύγματός του, λειτούργησαν πιο επαναστατικά από πολλούς «καθαρόαιμους επαναστάτες».
Η εξέλιξη της σκέψης του, η προσπάθειά του να φτιάξει ανάλογη οργάνωση, ο απόηχος της δράσης του τα επόμενα χρόνια, η πίστη του στη μαζική πάλη και ο διεθνισμός του είναι τα κατάλληλα εργαλεία για να πετύχουν νίκες σήμερα οι λαοί στις αραβικές χώρες, που υφίστανται τα πάνδεινα από τον Ιμπεριαλισμό γιατί έχουν την «ατυχία» να γεννήθηκαν σε εδάφη πλούσια σε πετρέλαιο.
Οι εκατομμύρια μουσουλμάνοι απέχουν πολύ ακόμη από το να ανακαλύψουν τη διαδρομή που διέσχισε ο Μάλκολμ. Αλλά κάνοντάς το θα βρούνε το μόνο δρόμο για την κοινωνική απελευθέρωση. Το ίδιο ισχύει και για εμάς, και για όλους τους καταπιεσμένους του κόσμου, άλλωστε.
Η ρήξη με τους Μαύρους Μουσουλμάνους απελευθερώνει το Μάλκολμ
Ο Μάλκολμ στις αρχές του 1964 ταξίδεψε στη Μέκκα, διαπιστώνοντας ότι το «γνήσιο Ισλάμ» ήταν ενάντια στους φυλετικούς αποκλεισμούς. Πρώτη φορά έβλεπε στην πράξη λευκούς και μαύρους, μελαμψούς και ανοιχτόχρωμους να αλληλοαντιμετωπίζονται ως πραγματικά ίσοι. Ακολούθως ταξίδεψε στην Αφρική κι ήρθε σε επαφή με τα αντιαποικιακά κι αντιιμπεριαλιστικά κινήματα μουσουλμάνων και μη, μαύρων και λευκών. Η απουσία ρατσισμού στις άλλες χώρες τον έκανε να καταλάβει ότι ο ρατσισμός στις ΗΠΑ συνδέεται με το κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο τους. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ οδηγούνταν στο συμπέρασμα ότι οι καταπιεσμένοι του πλανήτη δίνουν κοινό αγώνα ενάντια στη καταπιεστές τους ανεξάρτητα από το χρώμα τους. Ίδρυσε οργανώσεις, με στόχους την πάλη για το ψωμί και τα δικαιώματα των μαύρων, για την κοινή δράση με άλλες οργανώσεις μαύρων και λευκών, για τη γνήσια αδελφοσύνη μαύρων και λευκών. Προσπαθούσε να οργανώσει την άμυνα των μαύρων απέναντι στην αστυνομία και τις παρακρατικές οργανώσεις. Οι καινούριες ιδέες του Μάλκολμ, σε συνδυασμό με τη μεγάλη επιρροή του, σήμαναν συναγερμό στο καθεστώς, σε ένα περιβάλλον ριζοσπαστικοποίησης των αγώνων. Στις 21 Φεβρουαρίου 1965 δολοφονήθηκε ενώ έβγαζε λόγο σε μια εκδήλωση. Στη δολοφονία φαντάζει πιθανό να έπαιξε ρόλο και η μυστική αστυνομία των ΗΠΑ, που δεν πήρε ούτε καν τα –ελλειπή- συνηθισμένα μέτρα ασφαλείας εκείνη τη μέρα.
Με την ανυποχώρητη στάση του Μάλκολμ και τους τελευταίους προβληματισμούς της ζωής του, μπολιάστηκε μια ολόκληρη γενιά νέων Αφροαμερικανών, που γέννησε ένα μαζικό και επιθετικό κίνημα για τα δικαιώματά τους, που εξαπλωνόταν και κλιμακωνόταν ραγδαία μέχρι το 1968. Το κίνημα της «Μαύρης Δύναμης» συνδέθηκε με το πλατύ αντιπολεμικό κίνημα ενάντια στην αμερικανική επέμβαση στο Βιετνάμ, φέρνοντας κοντά λευκούς και μαύρους. Το 45% των μαύρων που πολεμούσαν στο Βιετνάμ δήλωνε αποφασισμένο να κρατήσει τα όπλα του μόλις γυρίσει από το μέτωπο, για να διασφαλίσει την κοινωνική δικαιοσύνη στις ΗΠΑ. Αυτή η πραγματικότητα τελικά υποχρέωσε την άρχουσα τάξη να μη ρισκάρει περαιτέρω και να κάνει ουσιαστικές παραχωρήσεις στους Αφροαμερικανούς.
Σκέψεις και συμπεράσματα
Ο αγώνας των μαύρων ξεκίνησε είτε με φυλετική λογική είτε με την ειρηνική διεκδίκηση μεταρρυθμίσεων «ενσωμάτωσης», έξω από λογικές ρήξεων και ανατροπών. Τελικά μετατοπίστηκε προς τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για ταξική ενότητα και ριζοσπαστικότερες μορφές αγώνα. Αυτή η εξέλιξη μπορεί να μην ανέτρεψε την καταπίεση και την εκμετάλλευση, αλλά τους χάρισε τη βελτίωση των όρων ζωής τους μέσα στον καπιταλισμό. Αυτό είναι ένα συμπέρασμα που πρεπει να κρατήσουμε: ο κόσμος αλλάζει προς το καλύτερο κυρίως από τα κάτω, μαζικά, συλλογικά, ριζοσπαστικά.
Η ζωή του Μάλκολμ αποδείχθηκε κλειδί σε αυτήν την εξέλιξη, παρ’ ότι ο ίδιος δεν έσπασε (δεν πρόλαβε να σπάσει, ορθότερα) ολοκληρωτικά από το πλαίσιο του μαύρου εθνικισμού και παρέμεινε πιστός μουσουλμάνος ως το τέλος. Οι πράξεις του , η ουσία του κηρύγματός του, λειτούργησαν πιο επαναστατικά από πολλούς «καθαρόαιμους επαναστάτες».
Η εξέλιξη της σκέψης του, η προσπάθειά του να φτιάξει ανάλογη οργάνωση, ο απόηχος της δράσης του τα επόμενα χρόνια, η πίστη του στη μαζική πάλη και ο διεθνισμός του είναι τα κατάλληλα εργαλεία για να πετύχουν νίκες σήμερα οι λαοί στις αραβικές χώρες, που υφίστανται τα πάνδεινα από τον Ιμπεριαλισμό γιατί έχουν την «ατυχία» να γεννήθηκαν σε εδάφη πλούσια σε πετρέλαιο.
Οι εκατομμύρια μουσουλμάνοι απέχουν πολύ ακόμη από το να ανακαλύψουν τη διαδρομή που διέσχισε ο Μάλκολμ. Αλλά κάνοντάς το θα βρούνε το μόνο δρόμο για την κοινωνική απελευθέρωση. Το ίδιο ισχύει και για εμάς, και για όλους τους καταπιεσμένους του κόσμου, άλλωστε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου