Μηνολόγιον Μαρτίου και φέτος
1 Μαρτίου 2015
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Να επισημάνω ότι δυο από τις μέρες του μήνα (23 και 29 Μαρτίου) τιμούν γεγονότα του οικογενειακού μας μικροκόσμου. Αφού παντού αλλού επικρατεί απόλυτη αμεροληψία και αξιοκρατία, ας διατηρήσουμε λίγον νεποτισμό εδώ, ως μουσειακό είδος! (Και για να προλάβω ερωτήσεις, ο Χαράλαμπος Κανόνης ήταν γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας και αδελφικός φίλος του παππού μου, που μαρτύρησε στη Χίο στις 29 Μαρτίου 1948, στα τριανταεννιά του χρόνια).
Η πρωτομηνιά του Μάρτη έτυχε να πέφτει Κυριακή, μέρα που συνήθως βάζω κάποιο λογοτεχνικό θέμα. Τον Φλεβάρη, που είχε γίνει το ίδιο, μετέθεσα το μηνολόγιο κατά μία μέρα. Τώρα, προτίμησα να μην το μεταθέσω.
Κυ 1 Ανακάλυψις της ραδιενεργείας υπό Ερρίκου Μπεκερέλ
Δε 2 Γενέσιον Αντωνίου Βιβάλντι
Τρ 3 † Νικολάου Γκόγκολ
Τε 4 Γενέσιον Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
Πε 5 Σωκράτους του φιλοσόφου θανάτωσις
Πα 6 Μιχαήλ Αγγέλου. Και του Κιλελέρ.
Σα 7 Αριστοτέλους του Σταγειρίτου θανή
Κυ 8 Παγκόσμια ημέρα των γυναικών
Δε 9 Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Τρ 10 † Γεωργίου Ζαμπέτα
Τε 11 Ρωμαίου και Ιουλιέτας
Πε 12 Άννας Φρανκ τελευτή εν τω στρατοπέδω και Σταύρου Κουγιουμτζή θανή
Πα 13 † Ίβο Άντριτς
Σα 14 Κοίμησις Καρόλου Μαρξ
Κυ 15 Γενέσιον Αγγέλου Σικελιανού, του υψιπετούς
Δε 16 † Μοδέστου Μουσόργκσκι του μουσουργού
Τρ 17 Του Εθνικού Θεάτρου
Τε 18 † Οδυσσέως Ελύτη
Πε 19 Ταφή Ανδρέου Κάλβου «είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα»
Πα 20 †Κοίμησις Ισαάκ Νεύτωνος
Σα 21 Παγκόσμια ημέρα ποιήσεως αλλά και εαρινή ισημερία
Κυ 22 † Ιωάννη Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Δε 23 Άχθου Αρούρη, του αγνώστου ποιητού
Τρ 24 † Αδαμαντίου Κοραή
Τε 25 Της Ελληνικής Επαναστάσεως
Πε 26 † Λουδοβίκου φαν Μπετόβεν
Πα 27 Παγκόσμια ημέρα θεάτρου
Σα 28 Δημώνακτος του φιλοσόφου
Κυ 29 Μαρτύριον Χαραλάμπους Κανόνη εν Χίω
Δε 30 Νικολάου Μπελογιάννη και των συν αυτώ τυφεκισθέντων
Τρ 31 Των εν Χίω υπό του Καραλή σφαγιασθέντων μυρίων
Ο Μάρτιος, όπως ξέρουμε, ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στον θεό Άρη (Mars), κάτι που ταίριαζε αφού τα χρόνια εκείνα οι εκστρατείες ξεκινούσαν την άνοιξη, και μάλιστα την πρώτη του Μάρτη γιόρταζαν το Armillustrum (Αρμιλούστριο) σε τέμενος του Άρη , γιορτή καθαγιασμού των όπλων.
Ο Μάρτης κάνει τα τελευταία κρύα, λένε οι παροιμίες: Μάρτης, γδάρτης, παλουκοκάφτης, ενώ μια άλλη παροιμία λέει «Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια». Βέβαια, να θυμηθούμε πως τον καιρό που φτιάχτηκαν οι παροιμίες είχαμε το παλιό ημερολόγιο, άρα πρέπει να πάμε 10-12 μέρες πιο μπροστά: ο τότε Μάρτης είναι σημερινός Απρίλης ενμέρει. Ξέρουμε άλλωστε ότι “από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα”, εξίσου όπως και “μήτε ο Μάρτης καλοκαίρι, μήτε ο Αύγουστος χειμώνας”.
Για να εξηγήσουν αυτή τη μετεωρολογική διπροσωπία του Μάρτη, οι παλιοί είχαν φτιάξει μια παράδοση, ότι ο Μάρτης έχει γυναίκα πανέμορφη, αλλά κουτσή. Όποτε τη βλέπει καθιστή, χαίρεται και κάνει τον λαμπρό μαρτιάτικον ήλιο. Όποτε όμως η γυναίκα σηκώνεται, ο Μάρτης θυμάται το κουσούρι της και κατσουφιάζει. Σε μιαν άλλη παραλλαγή, ο Μάρτης έχει δυο γυναίκες, τη μια πάμφτωχη και πανέμορφη, την άλλη πάμπλουτη και άσκημη. Όποτε πηγαίνει με την όμορφη, ο καιρός είναι καλός. Γενικά, και για την αστασία του καιρού οι γυναίκες φταίνε.
Και ο ήλιος του Μάρτη καίει, λένε, οπότε κάθε πρωτομηνιά, σαν σήμερα, οι μανάδες φορούσαν στα παιδιά (ή μόνο στα κορίτσια) ένα βραχιολάκι από στριμμένες κλωστές, κόκκινη σίγουρα, ίσως και άσπρη ή άλλα χρώματα -το έθιμο ακόμα βαστάει νομίζω. Λέει κι η παροιμία, οπούχει κόρην ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει.
Τον Μάρτη έρχονται τα χελιδόνια, αλλά ο Βάρναλης στους Πόνους της Παναγιάς μιλάει και για την καρδερίνα του Μαρτιού. Στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων υπάρχει ο μαρτιάτικος λαγός, March hare, που είναι θεότρελος κατά την παροιμία (mad as a march hare).
Από τον Μάρτη έχουμε και τις Ειδές του Μαρτίου, που αναστήθηκαν στη γλώσσα μας εξαιτίας εκείνης της ταινίας που δεν έχω αξιωθεί να δω, αλλά βέβαια το “Ειδές” το θεωρούμε μαλλιαρό και δεν το λέμε και προτιμάμε το “ειδοί, τις ειδούς”, σκέτη καθαρευουσιανιά, και όπως είναι άτριφτη λέξη όλο και περισσότεροι φοράνε στις ειδούς μουστάκια και λένε για “τους ειδούς
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Να επισημάνω ότι δυο από τις μέρες του μήνα (23 και 29 Μαρτίου) τιμούν γεγονότα του οικογενειακού μας μικροκόσμου. Αφού παντού αλλού επικρατεί απόλυτη αμεροληψία και αξιοκρατία, ας διατηρήσουμε λίγον νεποτισμό εδώ, ως μουσειακό είδος! (Και για να προλάβω ερωτήσεις, ο Χαράλαμπος Κανόνης ήταν γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας και αδελφικός φίλος του παππού μου, που μαρτύρησε στη Χίο στις 29 Μαρτίου 1948, στα τριανταεννιά του χρόνια).
Η πρωτομηνιά του Μάρτη έτυχε να πέφτει Κυριακή, μέρα που συνήθως βάζω κάποιο λογοτεχνικό θέμα. Τον Φλεβάρη, που είχε γίνει το ίδιο, μετέθεσα το μηνολόγιο κατά μία μέρα. Τώρα, προτίμησα να μην το μεταθέσω.
Κυ 1 Ανακάλυψις της ραδιενεργείας υπό Ερρίκου Μπεκερέλ
Δε 2 Γενέσιον Αντωνίου Βιβάλντι
Τρ 3 † Νικολάου Γκόγκολ
Τε 4 Γενέσιον Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
Πε 5 Σωκράτους του φιλοσόφου θανάτωσις
Πα 6 Μιχαήλ Αγγέλου. Και του Κιλελέρ.
Σα 7 Αριστοτέλους του Σταγειρίτου θανή
Κυ 8 Παγκόσμια ημέρα των γυναικών
Δε 9 Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Τρ 10 † Γεωργίου Ζαμπέτα
Τε 11 Ρωμαίου και Ιουλιέτας
Πε 12 Άννας Φρανκ τελευτή εν τω στρατοπέδω και Σταύρου Κουγιουμτζή θανή
Πα 13 † Ίβο Άντριτς
Σα 14 Κοίμησις Καρόλου Μαρξ
Κυ 15 Γενέσιον Αγγέλου Σικελιανού, του υψιπετούς
Δε 16 † Μοδέστου Μουσόργκσκι του μουσουργού
Τρ 17 Του Εθνικού Θεάτρου
Τε 18 † Οδυσσέως Ελύτη
Πε 19 Ταφή Ανδρέου Κάλβου «είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα»
Πα 20 †Κοίμησις Ισαάκ Νεύτωνος
Σα 21 Παγκόσμια ημέρα ποιήσεως αλλά και εαρινή ισημερία
Κυ 22 † Ιωάννη Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Δε 23 Άχθου Αρούρη, του αγνώστου ποιητού
Τρ 24 † Αδαμαντίου Κοραή
Τε 25 Της Ελληνικής Επαναστάσεως
Πε 26 † Λουδοβίκου φαν Μπετόβεν
Πα 27 Παγκόσμια ημέρα θεάτρου
Σα 28 Δημώνακτος του φιλοσόφου
Κυ 29 Μαρτύριον Χαραλάμπους Κανόνη εν Χίω
Δε 30 Νικολάου Μπελογιάννη και των συν αυτώ τυφεκισθέντων
Τρ 31 Των εν Χίω υπό του Καραλή σφαγιασθέντων μυρίων
Ο Μάρτιος, όπως ξέρουμε, ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στον θεό Άρη (Mars), κάτι που ταίριαζε αφού τα χρόνια εκείνα οι εκστρατείες ξεκινούσαν την άνοιξη, και μάλιστα την πρώτη του Μάρτη γιόρταζαν το Armillustrum (Αρμιλούστριο) σε τέμενος του Άρη , γιορτή καθαγιασμού των όπλων.
Ο Μάρτης κάνει τα τελευταία κρύα, λένε οι παροιμίες: Μάρτης, γδάρτης, παλουκοκάφτης, ενώ μια άλλη παροιμία λέει «Φύλα ξύλα για το Μάρτη να μην κάψεις τα παλούκια». Βέβαια, να θυμηθούμε πως τον καιρό που φτιάχτηκαν οι παροιμίες είχαμε το παλιό ημερολόγιο, άρα πρέπει να πάμε 10-12 μέρες πιο μπροστά: ο τότε Μάρτης είναι σημερινός Απρίλης ενμέρει. Ξέρουμε άλλωστε ότι “από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα”, εξίσου όπως και “μήτε ο Μάρτης καλοκαίρι, μήτε ο Αύγουστος χειμώνας”.
Για να εξηγήσουν αυτή τη μετεωρολογική διπροσωπία του Μάρτη, οι παλιοί είχαν φτιάξει μια παράδοση, ότι ο Μάρτης έχει γυναίκα πανέμορφη, αλλά κουτσή. Όποτε τη βλέπει καθιστή, χαίρεται και κάνει τον λαμπρό μαρτιάτικον ήλιο. Όποτε όμως η γυναίκα σηκώνεται, ο Μάρτης θυμάται το κουσούρι της και κατσουφιάζει. Σε μιαν άλλη παραλλαγή, ο Μάρτης έχει δυο γυναίκες, τη μια πάμφτωχη και πανέμορφη, την άλλη πάμπλουτη και άσκημη. Όποτε πηγαίνει με την όμορφη, ο καιρός είναι καλός. Γενικά, και για την αστασία του καιρού οι γυναίκες φταίνε.
Και ο ήλιος του Μάρτη καίει, λένε, οπότε κάθε πρωτομηνιά, σαν σήμερα, οι μανάδες φορούσαν στα παιδιά (ή μόνο στα κορίτσια) ένα βραχιολάκι από στριμμένες κλωστές, κόκκινη σίγουρα, ίσως και άσπρη ή άλλα χρώματα -το έθιμο ακόμα βαστάει νομίζω. Λέει κι η παροιμία, οπούχει κόρην ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει.
Τον Μάρτη έρχονται τα χελιδόνια, αλλά ο Βάρναλης στους Πόνους της Παναγιάς μιλάει και για την καρδερίνα του Μαρτιού. Στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων υπάρχει ο μαρτιάτικος λαγός, March hare, που είναι θεότρελος κατά την παροιμία (mad as a march hare).
Από τον Μάρτη έχουμε και τις Ειδές του Μαρτίου, που αναστήθηκαν στη γλώσσα μας εξαιτίας εκείνης της ταινίας που δεν έχω αξιωθεί να δω, αλλά βέβαια το “Ειδές” το θεωρούμε μαλλιαρό και δεν το λέμε και προτιμάμε το “ειδοί, τις ειδούς”, σκέτη καθαρευουσιανιά, και όπως είναι άτριφτη λέξη όλο και περισσότεροι φοράνε στις ειδούς μουστάκια και λένε για “τους ειδούς
” (που βγάζει περισσότερες γκουγκλιές από τις ειδούς), ενώ με τις Ειδές είναι αδύνατο να φορεθεί μπούρκα. Είδες οι Ειδές;
Στις 12 του Μάρτη κλείνουν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Σταύρου Κουγιουμτζή. Κατά σύμπτωση, είχε γράψει ένα τραγούδι για εκείνη τη μέρα:
Στις 12 του Μάρτη κλείνουν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Σταύρου Κουγιουμτζή. Κατά σύμπτωση, είχε γράψει ένα τραγούδι για εκείνη τη μέρα:
Καλό σας μήνα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου