Η Έξοδος του Μεσολογγίου σύμφωνα με τους ιστορικούς χάρτες
Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ
info@aixmi-news.gr
info@aixmi-news.gr
Η Αδελφότητα των Απογόνων «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» σε συνεργασία µε τον Λαογραφικό - Πολιτιστικό Σύλλογο Μεσολογγίου και τον Σύλλογο Μεσολογγιτών Αττικής, µε επιτυχία διοργάνωσαν εκδήλωση στην Αθήνα, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων ΔΑΙΔΑΛΟΣ του Ελληνοβρετανικού Κολλεγίου, την περασμένη Δευτέρα.
Η εκδήλωση είχε ως θέμα την «Χαρτογραφία της Εξόδου», το οποίο επιμελήθηκε ο Αντιπρόεδρος του Λαογραφικού - Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσολογγίου, κος Θεόδωρος Μυλωνάς, Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός. Με την παρουσία τους τίμησαν την εκδήλωση πληθώρα Μεσολογγιτών της Αττικής, καθώς και εκπρόσωποι συλλόγων. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε χαιρετισμός από τους προέδρους των συνεργαζόμενων συλλόγων, κ. Κων/νο Καρκανιά, κ. Χρήστο Σιάσο και κ. Γεώργιο Αντύπα. Ο κος Μυλωνάς, λοιπόν, ως κύριος εισηγητής, παρουσίασε την έρευνά του που αφορά στην οχύρωση των Μεσολογγιτών κατά τις πολιορκίες καθώς και την βραδιά της Εξόδου, εκθέτοντας χάρτες και μελέτες που τεκμηριώνουν τα ιστορικά δεδομένα. Παρακάτω παρατίθεται μια σύντομη περίληψη της ομιλίας του.
Η ημέρα της Εξόδου
Περί τις 5 µ.µ. ή 6 µ.µ. ακούστηκε μια μπαταριά από το όρος. Εκλήφθηκε ως το σύνθημα της αναμενόμενης επίθεσης από τα έξω σώματα. Ο κόσμος σιγά - σιγά χωρίς κανένα θόρυβο µε ότι απαραίτητο μπορούσαν να κουβαλήσουν μαζεύονταν στην ανατολική πλευρά του τείχους και στις καθοριζόμενες ντάπιες «Ρήγα» και «Μονταλεµπέρτ». Τα σώματα Α’ Και Β’ πήραν θέσεις στις άλλες δύο ντάπιες του «Μακρή» και του «Γερονότη» Περίπου από τις 7µ.µ. η ώρα και μέχρι στις 8µ.µ. δίνονταν από τους οπλαρχηγούς που ήταν στημένοι έξω από τις ντάπιες οδηγίες αλλά και σχετικό οπλισμό και πυρομαχικά. Οι οδηγίες ήταν μετά το γεφύρι που θα έβγαιναν να έπεφταν μπρούμυτα στο χώρο ανάμεσα από τη τάφρο και το αυλάκι του Ομέρ. Μπροστά από το αυλάκι υπήρχε από τη πρώτη πολιορκία ανάχωμα που θα τους προστάτευε από οποιαδήποτε εχθρικά πυρά.
Η Έξοδος από το Τείχος
Στις 8µ.µ. άρχισε η Έξοδος από το τείχος. Βγήκαν πρώτα τα δύο σώματα και έπεσαν «κατά γης» σε όλο το μήκος και μπροστά από το ανάχωμα του αυλακιού. Για να βγουν απαιτήθηκε περίπου µία ώρα. Άρα μέχρι τις 9 µ.µ. έβγαιναν από το τείχος οι στρατιώτες. Εν τω μεταξύ και ο άμαχος πληθυσμός έβγαινε από τις άλλες ντάπιες και έπιανε το χώρο στο μέσον και πίσω από τα σώματα.
Έξοδος από το τείχος. Ταυτόχρονα το σώμα της Κλεισοβας αποβιβάζεται ήσυχα στο χώρο δίπλα από τη ντάπια του Δρακούλη. Γυναικόπαιδα αγωνιστών παρατηρήθηκε (Κασοµούλης «µας χαλνούσαν το σχέδιο») να βγαίνουν και από τις ντάπιες που ήταν µόνο για τα σώματα της φρουράς. Αυτό λογικό και πρακτικό ήταν, γυναίκες να πηγαίνουν µε τους αγωνιστές άνδρες τους. Πέραν από αυτό δεν ήταν δυνατόν τις στιγμές αυτές να τηρούνταν τάξη. Φρουρά και άμαχοι έβγαιναν από όπου μπορούσαν. Δηλαδή καλώς εχόντων των πραγμάτων όλοι οι φαμελίτες θα μπορούσαν να βρίσκονται έξω από το τείχος περί τις 11.00 µ.µ. η ώρα. Το Βοηθητικό σώμα µε περίπου 150 στρατιώτες , που προέρχονταν από τις ντάπιες της βόρειας πτέρυγας του τείχους, µε εντολή του Κίτσου Τζαβέλα άρχισαν τελευταία στιγμή περί τις 9µ.µ. να μαζεύεται μπροστά από τη Λουνέτα. Εν τω μεταξύ έξω από όλες τις εισόδους στις ντάπιες, μέσα από το τείχος, είναι μαζεμένοι αυτή τη ώρα στις 9µ.µ. περισσότεροι από 4.000 κόσμος και περιμένουν για να περάσουν.
Η εφόρμηση
Τη στιγμή αυτή 10 µ.µ. ο άμαχος πληθυσμός δεν έχει βγει όλος έξω. Αυτό είναι ένα μεγάλο και τραγικό λάθος που δεν το έλαβαν, κατά τον καταρτισμό του σχεδίου της εξόδου, σοβαρά υπ’ όψη τους οι στρατηγοί. Άλλωστε τη ζωή της φρουράς σκέφτονταν µόνο. Αυτή ήταν και η νοοτροπία τους. Στη τελευταία συνομιλία του Στορνάρη µε το Νότη, όταν ο Στορνάρης του είπε, να αφήσουν να βγουν πρώτα τα γυναικόπαιδα στον ασφαλή χώρο μετά τη τάφρο, ο Νότης του «πέταξε» «άσε τις γυναίκες, για αυτές θα νοιαστούμε τώρα;» Περίπου 2.000-2.500 υπολογίζεται να βρίσκονταν μέσα στη πόλη και πίσω από τις ντάπιες. Όχι όπως γράφει η «ΓΕΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ» ότι καθυστερούσαν μέσα στη πόλη για να αποχαιρετίσουν δικούς τους ανθρώπους αλλά γιατί λόγω του πλήθους δεν ήταν δυνατόν στο χρονικό διάστημα των δύο ωρών να προλάβουν να βγουν όλοι. Τη στιγμή αυτή της ορμής ο Κίτσος Τζαβέλας βρίσκεται ήδη έξω από το τείχος και όχι κοντά στο βοηθητικό σώμα, που είχε πάρει την εντολή να ηγηθεί. Συνάμα ο ρόλος του ήταν να βρίσκεται οπισθοφυλακή των φαμελιτών. Αντί αυτού όμως, για άγνωστους λόγους, στέλνει αμέσως μήνυμα στο βοηθητικό σώμα, το οποίο εκείνη τη στιγμή βρίσκονταν στην είσοδο της Λουνέτας, να βγει από εκεί. Σημειωτέον τη στιγμή αυτή στη είσοδο της διπλανής ντάπιας του Μακρή πρέπει να υπήρχαν αναλογικά περίπου 500 άτομα που περίμεναν να βγουν. Δεν μπορούσε λοιπόν να περάσει από εκεί το βοηθητικό σώμα με τους 150 στρατιώτες. Μέσα όμως από τη μυστική πόρτα της Λουνέτας και δεξιά από το κρυφό δρόμο (εντολή για κατασκευή από το Μαυροκορδάτο προς το Κοκκίνη) ήταν εύκολο και γρήγορα να βγουν και να περάσουν από το γεφύρι του Μακρή. Το σώμα όμως αυτό βγαίνοντας από το γεφύρι ρίχτηκε στο καστέλι Β’ από αριστερά ενώ ταυτόχρονα από τη δεξιά πλευρά επιτίθονταν το σώμα Α΄ του Μακρή. Επίσης το σώμα Β’ του Νότη Μπότσαρη όρμησε και πήρε το καστέλι Α΄της Κλείσοβας. Οι Αιγύπτιοι που κρατούσαν το καστέλι βλέποντας την ορμή αυτή παράτησαν το προμαχώνα τους και έφυγαν προς τη Κλείσοβα. Άλλωστε γιατί να εμπλακούν; Αυτούς τους ενδιέφερε να μπούνε στη πόλη και να λεηλατήσουν.
Τα τρία αυτά σώματα, το βοηθητικό από αριστερά, το Α’ στο κέντρο και το Β’ δεξιά καθώς προχωρούσαν, συνεχώς έβρισκαν στο δρόμο τους στρατό που τους πυροβολούσανε από μακριά. Επειδή δεν είχαν χρόνο οι Έλληνες στη πορεία να ξαναγεμίσουν τα τουφέκια τους έβγαλαν τα γιαταγάνια τους και έτσι όρμησαν. Οι Τούρκοι το έβαλαν στα πόδια και γύρισαν προς τη πόλη. Οι δύο αρχηγοί Κίτσος Τζαβέλας και Νότης Μπότσαρης, για ανεξιχνίαστους λόγους ο καθένας, μετά τη πρώτη ορμή εξαφανίστηκαν. Τα σώματά τους έμειναν ακέφαλα. Μπροστά πήγαινε ο Μακρής με τη σημαία του. Έτσι όλοι τους έκριναν πως θα ήταν καλύτερα να πολεμήσουν ενωμένοι και έτσι προχωρούσαν ως μία φάλαγγα με μπροστάρη το Μακρή. Με τη φάλαγγα και αρκετοί φαμελίτες ακολούθησαν, όπως ο γιατρός Στεφανίτσης με το θετό γιο του. Ο τυπογράφος Μεσθενεας ακολουθούσε μέχρι του «Κότσικα» το αμπέλι. Μέσα από τις ντάπιες περίμεναν, εκείνη τη στιγμή για να βγουν όπως λέχθηκε παραπάνω, περί τους 2.000 άτομα ήταν μέσα από το τείχος και απ’ έξω όλοι οι υπόλοιποι γύρω στις 4.000 άτομα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου