Αξία λιγνιτωρυχείων και ΑΗΣ της "μικρής" ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία
Πρόκειται για μια βασική οικονομική ανάλυση σεναρίων και αποτίμηση της αξίας αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων και των ΑΗΣ που περιλαμβάνονται στη "μικρή" ΔΕΗ. Η ανάλυση γίνεται από έναν από τους πλέον αρμόδιους στο αντικείμενο Έλληνες μηχανικούς. Καλό είναι να το διαβάσετε με προσοχή, για να αντιληφθείτε το μέγεθος του πλιάτσικου που γίνεται στη δημόσια περιουσία, καθόσον στη "μικρή" ΔΕΗ, εκτός από τα πολλά δισεκατομμύρια ευρώ που θα διαβάσετε να χαρίζονται, περιλαμβάνονται και υδροηλεκτρικά και έμπειρο προσωπικό και εξασφαλισμένη πελατεία.
Τα σημεία έμφασης, με έντονα γράμματα, είναι του συγγραφέα.
ΑΞΙΑ ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΗΣ ΤΗΣ «ΜΙΚΡΗΣ» ΔΕΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
(Από Χρ. Γ. Παπαγεωργίου, τ. Δ/ντη Λιγνιτικού Κέντρου Δ. Μακεδονίας /ΔΕΗ ΑΕ)
Με αφορμή την επιχειρούμενη διάσπαση και ξεπούλημα της ΔΕΗ ΑΕ και ειδικότερα την προώθηση για ψήφιση του νομοσχεδίου για τη δημιουργία της «μικρής» ΔΕΗ με σκοπό να διατεθεί, δηλ. να πωληθεί σε ιδιώτη - «επενδυτή», κρίνεται σκόπιμη η διερεύνηση της αξίας των λιγνιτωρυχείων, των λιγνιτικών κοιτασμάτων και των λειτουργούντων ΑΗΣ της ΔΕΗ ΑΕ στη Δυτ. Μακεδονία που προορίζονται για την καλούμενη «μικρή» ΔΕΗ.
1. Λιγνιτωρυχεία και λιγνιτικά κοιτάσματα προοριζόμενα για τη «μικρή» ΔΕΗ
- Συνολικά αποθέματα λιγνίτη από 01-01-2015 324,2 εκατ. τον.
- Μέση κατώτερη θερμογόνος δύναμη 1616 KCAL/KG
- Μέση σχέση εκμ/σης 8,08 : 1 (κ.μ.αγ/τον)
Ο ρυθμός κατανάλωσης λιγνίτη θα εξαρτηθεί από το σενάριο λειτουργίας, δηλ. από το εάν θα γίνουν και πόσοι νέοι ΑΗΣ από το νέο ιδιοκτήτη της «μικρής» (ιδιωτικής) ΔΕΗ και από το κατά πόσο θα λειτουργήσουν, με ποιόν τρόπο και για πόσο χρονικό διάστημα οι υφιστάμενοι σήμερα ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 και Μελίτης 1.
Η μέγιστη διάρκεια εκμετάλλευσης εκτιμάται περίπου σε 38 έτη ( 2016 έως και 2053).
Η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη, που προορίζονται για τη «μικρή» ΔΕΗ και σε ό,τι αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προσεγγίζεται με δύο μεθόδους, δηλ.
-είτε σε συσχέτιση με την αξία του ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου που υποκαθίσταται από το λιγνίτη,
-είτε με όρους αγοράς στη βάση της αξίας των ταμειακών ροών από την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, υπάρχει και τρίτη προσέγγιση από την άποψη δηλ. της αξίας του λιγνίτη για την εθνική οικονομία, την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την συμβολή στην περιφερειακή βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας κτλ.
2. Αξία λιγνίτη ορυχείων και κοιτασμάτων ¨μικρής¨ΔΕΗ
2.1 Αξία με βάση την υποκατάσταση ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου
Ένας τόνος λιγνίτη Πτολ/δας με κατώτερη θερμογόνα ικανότητα 1400 KCAL/KG ισοδυναμεί από πλευράς ενεργειακού περιεχομένου με ένα (1) βαρέλι πετρελαίου, η αξία του οποίου λαμβάνεται ίση με 100 δολ., επομένως και η αξία ενός τόνου λιγνίτη 1400 KCAL/KG εκτιμάται περίπου σε 100 δολ. Ως εκ τούτου, η αξία ενός «μέσου» τόνου λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ εκτιμάται σε:
(1616/1400) Χ 100 (δολ/τον) : 1,37 (δολ/ευρώ) = 84,25 (€/τον.)
Επομένως, η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ με βάση την ενεργειακή ισοδυναμία με το πετρέλαιο υπολογίζεται σε:
84,25 Χ 324,20 Χ 10^6 = 27,31 (δισεκ. €.)
Ειδικότερα, στις περιοχές Αμυνταίου και Φλώρινας η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη επιμερίζεται ως εξής:
- Αξία κοιτασμάτων «μικρής» ΔΕΗ περιοχής Αμυνταίου:
179,2Χ10^6 (τον) Χ (1461/1400)Χ100 (δολ/τον) : 1,37(δολ/ευρώ) = 13,65 δισεκ. ευρώ.
- Αξία κοιτασμάτων «μικρής» ΔΕΗ περιοχής Φλώρινας:
145 Χ 10^6 (τον) Χ (1808/1400) Χ 100 (δολ/τον) : 1,37(δολ/ευρώ) = 13,66 δισεκ. ευρώ.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μέγιστη διάρκεια της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων αυτών εκτιμάται περίπου σε 38 χρόνια.
Πρόσφατα, με την πολιτική κρίση στο Ιράκ παρατηρήσαμε αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, γεγονός που αποδεικνύει άμεσα και πέρα από κάθε αμφισβήτηση τη μεγάλη ρευστότητα στην ενεργειακή εξάρτηση από εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους και παράλληλα μας υπενθυμίζει και αναβαθμίζει την αξία του εγχώριου λιγνίτη, όπως εξάλλου τούτο αναδείχθηκε διαχρονικά κατά τις διάφορες ενεργειακές κρίσεις στην πρόσφατη 45ετία.
2.2 Αξία λιγνιτωρυχείων - κοιτασμάτων λιγνίτη και ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ με βάση την αξία των ταμειακών ροών από την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων
Δεν είναι γνωστό σήμερα, λόγω ανυπαρξίας μακροπρόθεσμου ενεργειακού προγραμματισμού της χώρας μας, πώς θα εξελιχθεί η εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων που θα παραχωρηθούν στο μελλοντικό ιδιοκτήτη της «μικρής» ΔΕΗ. Για τούτο η διερεύνηση της πιθανής μελλοντικής εκμετάλλευσης πρέπει να εξετάσει και να αξιολογήσει διάφορα πιθανά σενάρια λειτουργίας των ΑΗΣ. Υπενθυμίζεται ότι ο ΑΗΣ Αμυνταίου (2Χ300 MW) με τη σημερινή του μορφή, χωρίς δηλ. την αναβάθμιση σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπεμπόμενων κατά τη λειτουργία ρύπων, επιτρέπεται μεν να λειτουργήσει κατά την 8ετία από 01-01-2016 έως 31-12-2023 με μειωμένες ώρες, μετά δε την 01-01-2024 διακόπτεται η λειτουργία του. Διακρίνουμε πέντε (5) ενδεικτικά σενάρια λειτουργίας των ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ.
ΣΕΝΑΡΙΟ Α - Πλήρης εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ με κατασκευή νέων μονάδων (Αμύνταιο 3 και Μελίτη 2) με σύγχρονη τεχνολογία καύσης
-Λειτουργεί ως έχει ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 μέχρι και τις 31-12-2020 με μειωμένες ώρες λειτουργίας ανά έτος (3500) λόγω επιβολής περιβαλλοντικών περιορισμών.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Αμύνταιο 3, ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053, με δεδομένη - αναγκαστική τη διάνοιξη νέου λιγνιτωρυχείου, του Ορυχείου Κομνηνών, για την εκμετάλλευση του ομώνυμου κοιτάσματος. Έτσι, εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση της πόλης του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2053.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
ΣΕΝΑΡΙΟ Β – Περιβαλλοντική συμμόρφωση στον ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 και κατασκευή νέου ΑΗΣ Μελίτης 2
- Λειτουργεί, αφού προηγηθούν (2016-17) οι απαραίτητες επενδύσεις συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κανονικά, χωρίς δηλ. χρονικούς περιορισμούς μέχρι το 2026, οπότε εξαντλούνται τα αποθέματα των ορυχείων Αμυνταίου και Λακκιάς, Εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2026.
-Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
ΣΕΝΑΡΙΟ Γ – Απλή περιβαλλοντική συμμόρφωση
- Λειτουργεί, αφού προηγηθούν (2016-17) οι απαραίτητες επενδύσεις συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κανονικά, χωρίς δηλ. χρονικούς περιορισμούς μέχρι το 2026, οπότε εξαντλούνται τα αποθέματα των ορυχείων Αμυνταίου και Λακκιάς, Εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2026.
- Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
- Λειτουργεί η μονάδα Μελίτη 1 μέχρι το 2045, χωρίς να κατασκευαστεί δεύτερη μονάδα στη Μελίτη, δηλ. δεν αξιοποιούνται πλήρως τα κοιτάσματα της περιοχής Φλώρινας.
ΣΕΝΑΡΙΟ Δ – Λειτουργία μόνο του ΑΗΣ Μελίτης 1
Λειτουργεί μόνο η σημερινή μονάδα Μελίτη 1 για τη χρονική περίοδο 2016-2045, χωρίς δηλ. να λειτουργήσει ο ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κι ούτε να κατασκευαστεί νέα μονάδα στη Μελίτη.
ΣΕΝΑΡΙΟ Ε – Πλέον πιθανό
-Λειτουργεί ως έχει ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 μέχρι και τις 31-12-2020 με μειωμένες ώρες λειτουργίας ανά έτος (3500) λόγω επιβολής περιβαλλοντικών περιορισμών.
-Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
Για κάθε ένα από τα πέντε πιο πάνω ενδεικτικά σενάρια λήφθηκαν υπόψη και υπολογίσθηκαν με ρεαλιστικά δεδομένα τα ακόλουθα στοιχεία: ισχύς ΑΗΣ (MW), περίοδος λειτουργίας (έτη), ώρες λειτουργίας ανά έτος, καθαρή ετήσια και συνολική καθαρή παραγωγή (GWH), μέση τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας 80 €/MWH, ετήσια και συνολικά έσοδα της περιόδου λειτουργίας σε τιμές 2014. Ακόμη εκτιμήθηκαν: το κόστος εξόρυξης λιγνίτη (€/ΤΟΝ), η ειδική κατανάλωση λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ΤΟΝ/MWH), η συνολική κατανάλωση λιγνίτη καθώς επίσης και οι συνολικές δαπάνες λειτουργίας των ΑΗΣ.
Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι το κόστος των επενδύσεων για κατασκευή νέων μονάδων στο Αμύνταιο και στη Μελίτη είναι σε πολύ σημαντικό ποσοστό μικρότερο συγκριτικά με τη νέα μονάδα Πτολ/δα 5, λόγω μικρότερης ισχύος μεν, αλλά κυρίως δε λόγω της ύπαρξης ήδη των απαραίτητων υποδομών στους χώρους των λειτουργούντων σήμερα ΑΗΣ, αντίστοιχα.
Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία γίνεται, πλέον, με όρους αγοράς η εκτίμηση της «αξίας» των λιγνιτωρυχείων της «μικρής» ΔΕΗ σύμφωνα με απλοποιημένη μέθοδο που περιγράφεται στη σχετική βιβλιογραφία για την οικονομική των εκμεταλλεύσεων των μεταλλείων, όπου π.χ. ζητείται να ευρεθεί η αξία μεταλλείου, θεωρώντας επιτόκιο επιχειρηματικού κινδύνου 10% για τις ταμειακές ροές και επιτόκιο ασφαλούς τοποθέτησης χρημάτων 8%.
Λαμβάνεται ως κατασκευαστική περίοδος των νέων ΑΗΣ τα πέντε (5) έτη.
Ειδικότερα, εξετάζονται τα οικονομικά μεγέθη:
(1) ΥΨΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ , (2) ΕΣΟΔΑ, (3) ΕΞΟΔΑ (μεταβλητά (4), σταθερά (5)),
(6) ΜΙΚΤΑ ΚΕΡΔΗ = (2) - (3), (7) ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ,
(8) ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ = (6) – (7), (9) ΦΟΡΟΣ = συντελεστής Χ (8),
(10) ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ= (8 ) - (9), (11) ΚΑΘΑΡΗ ΤΑΜΕΙΑΚΗ ΡΟΗ ΜΕΤΑ ΦΟΡΩΝ = (10) + (7) – (1).
Με τον υπολογισμό των πιο πάνω μεγεθών καταρτίζεται ο πίνακας ταμειακών ροών και υπολογίζεται η αξία του μεταλλείου κατά την ημέρα έναρξης της λειτουργίας του ΑΗΣ με βάση την προεξόφληση των ταμειακών ροών μετά φόρων (λαμβάνονται σταθερές ετήσιες ταμειακές ροές), με δύο μεθόδους (Morkill και Hoskold) καθώς και η «αξία» του μεταλλείου τη χρονική στιγμή μηδέν (ημερομηνία πώλησης).
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση της «μικρής» ΔΕΗ η επένδυση αφορά κυρίως την πρόσθετη εγκατάσταση δύο νέων μονάδων ή και μιας μόνο ανάλογα με το σενάριο λειτουργίας, τις απαλλοτριώσεις γεωργικών εκτάσεων στα ορυχεία κτλ, ενώ συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου η λειτουργία των λιγνιτωρυχείων και των υφιστάμενων ΑΗΣ συνεισφέροντας σημαντικό εισόδημα στο νέο ιδιοκτήτη της «μικρής» ΔΕΗ.
Μετά τη ρεαλιστική εκτίμηση των προαναφερθέντων οικονομικών μεγεθών και παρά τη σχετικά απλοποιημένη μέθοδο που εφαρμόστηκε, η οποία, όμως, δεν αφίσταται αισθητά από την πραγματικότητα, προκύπτουν ανά σενάριο οι αντίστοιχες «αξίες» με όρους αγοράς των λιγνιτωρυχείων και ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ στη Δυτ. Μακεδονία.
Στον επόμενο πίνακα παρέχονται τα βασικά μεγέθη ανά σενάριο λειτουργίας των ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ, που πρέπει να αξιολογηθούν πριν την πώληση σε ιδιώτη – «επενδυτή».
Παρατηρούμε, λοιπόν, από την επισκόπηση των πέντε σεναρίων λειτουργίας της «μικρής» ΔΕΗ ότι ανάλογα με την επιλογή αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων διαφοροποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό τα οικονομικά μεγέθη που εξετάστηκαν και κατά συνέπεια διαφέρει και η «αξία» των λιγνιτωρυχείων και ΑΗΣ με όρους αγοράς τόσο μετά την υλοποίηση των νέων επενδύσεων, όσο και κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης ανά σενάριο, αντίστοιχα. Σε κάθε, όμως, περίπτωση είναι προφανές, ότι ακόμη και με σχεδόν μηδαμινές επενδύσεις, όπως π.χ. στο σενάριο Δ, εξασφαλίζονται ασυνήθιστα υψηλά κέρδη για το νέο ιδιοκτήτη – «επενδυτή» της μικρής ΔΕΗ. Το μέγιστο όφελος, αναμενόμενο άλλωστε, προκύπτει στο σενάριο Α, δηλ. της ορθολογικής αξιοποίησης όλων των παραχωρούμενων κοιτασμάτων με την κατασκευή και λειτουργία δύο νέων μονάδων (ΑΗΣ Αμυνταίου 3 και ΑΗΣ Μελίτης 2).
Κατά συνέπεια με όρους αγοράς η «αξία» των λιγνιτικών κοιτασμάτων και ΑΗΣ που προορίζονται για τη μικρή ΔΕΗ προκύπτει ως απάντηση στο ερώτημα: τι ποσό πρέπει να πληρώσει σήμερα κάποιος ιδιώτης, ο οποίος αφού επενδύσει ~1.700 εκ. € στην πενταετία 2016 έως και 2020 θα εξασφαλίζει καθαρά ετήσια κέρδη σε σημερινές τιμές (2014) κατά μέσο όρο 124 εκ. € για χρονική περίοδο 38 ετών (2016 έως και 2053);
Γεννιέται, όμως, συγχρόνως και το ερώτημα: υπάρχει ιδιώτης - «επενδυτής» που θα δαπανήσει υποχρεωτικά 1700 εκ. € στην 5ετία 2016 έως και 2020 για την κατασκευή δύο νέων λιγνιτικών μονάδων που απαιτούνται για την ορθολογική εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ στη Δυτ. Μακεδονία;
Επιπλέον, η υπολειμματική αξία του υφιστάμενου ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2, η αναπόσβεστη αξία του ΑΗΣ Μελίτης 1 καθώς και η αξία των υφιστάμενων ήδη υποδομών για την κατασκευή και λειτουργία της νέας (δεύτερης) μονάδας στον ΑΗΣ Μελίτης αποτελούν θέματα ιδιαίτερης αξιολόγησης και δεν πρέπει να δοθούν ως «προίκα» στο νέο επενδυτή, δεδομένου ότι ιδιαίτερα ο ΑΗΣ Μελίτης 1, που αποτελεί την πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ ΑΕ δημιουργεί απόλυτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τον ιδιοκτήτη της στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.
3. Συμπεράσματα - Προτάσεις
Από την προηγηθείσα διερεύνηση αναδεικνύεται η τεράστια αξία της οικονομικότητας της εκμετάλλευσης των λιγνιτών και ο σημαντικότατος ρόλος και σημασία για τη χώρα των λιγνιτωρυχείων – λιγνιτικών κοιτασμάτων και ΑΗΣ, που προορίζονται για την αποκαλούμενη «μικρή» ΔΕΗ. Εξάλλου, τούτο έχει αποδειχθεί περίτρανα κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα τουλάχιστο χρόνων με τη συνεχή ανάπτυξη και χρήση του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Εκτός των προαναφερθέντων που εντοπίζονται στενά στα τεχνικοοικονομικά στοιχεία τίθενται συγχρόνως και άλλα πολύ σημαντικά ζητήματα, που αφορούν την οικονομία και την κοινωνία της περιοχής του Ν. Φλώρινας αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας σχετικά με την αποκατάσταση των εδαφών στους χώρους των λιγνιτωρυχείων, την επιστροφή και επαναπόδοση των αποκατεστημένων εκτάσεων στην τοπική κοινωνία, τη μετεγκατάσταση οικισμών, θέματα τηλεθέρμανσης οικισμών, ποιότητας περιβάλλοντος κ.ο.κ. και τα οποία εκφεύγουν σαφώς της παρούσας διερεύνησης. Ωστόσο, για τα θέματα αυτά υπάρχει επίκαιρη εκτενής ανάλυση σε σχετικά κείμενα του ΤΕΕ–Τμ. Δυτ. Μακεδονίας, στα οποία αναδεικνύονται οι τεράστιες επιπτώσεις στο κοινωνικοοικονομικό και φυσικό περιβάλλον από τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα και ποσοτικοποιούνται οι υποχρεώσεις της πολιτείας, αλλά και του εκμεταλλευτή απέναντι στην περιοχή από την οποία αποστερείται ο ενεργειακός ορυκτός πλούτος. Λαμβάνοντας υπόψη την καθολική αντίθεση όλων των φορέων της Δυτ. Μακεδονίας, πρωτίστως δε των αιρετών εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από την πολιτεία η γνώμη των πολιτών της περιοχής πριν τη λήψη οριστικής απόφασης για το ζήτημα της «μικρής» ΔΕΗ. Είναι δε προφανές πως χωρίς τη συναίνεση των κατοίκων είναι αδύνατη και αδιανόητη η ορθολογική επιφανειακή εκμετάλλευση των λιγνιτών της περιοχής.
Από το σενάριο Α της πλήρους εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ, όπου προκύπτει και το μέγιστο οικονομικό όφελος, προβάλλει ανάγλυφα η αναγκαιότητα για:
- την ορθολογική αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη με την ανέγερση νέας σύγχρονης μονάδας (Αμύνταιο 3) στο χώρο του σημερινού ΑΗΣ Αμυνταίου σε αντικατάσταση των παλαιότερων μονάδων Νο 1-2 με παράλληλη αξιοποίηση του λιγνιτικού κοιτάσματος των Κομνηνών, στο οποίο μπορεί κάλλιστα να αξιοποιηθεί εξοπλισμός του ορυχείου Αμυνταίου.
- την ταχύτατη ανέγερση της μονάδας Μελίτη 2 για την οποία άλλωστε υπάρχουν ανοικτές εκσκαφές επιφανειακών λιγνιτωρυχείων στα αντίστοιχα κοιτάσματα και υφίστανται ήδη από δεκαετίας όλες οι απαραίτητες υποδομές, που θα περιορίσουν στο ελάχιστο το χρόνο και το κόστος ανέγερσης και λειτουργίας του νέου ΑΗΣ Μελίτης 2.
Τούτο επιβάλλεται για το συμφέρον της χώρας με δεδομένη την ιδιαίτερα ζοφερή και μακρόχρονη από οικονομικής πλευράς κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Ο λιγνίτης είναι σε θέση να συνεισφέρει στην διατήρηση χαμηλής τιμής της ηλεκτρικής κιλοβατώρας, η οποία με τη σειρά της θα συνδράμει θετικά στην ανταγωνιστικότητα της οικονομικής δραστηριότητας. Η χαμηλή τιμή της κιλοβατώρας είναι δυνατή και επιτεύξιμη, δεδομένου ότι όπως φάνηκε ιδιαίτερα από το σενάριο Α υπάρχουν πολύ σημαντικά περιθώρια κέρδους. Ακόμη, ας αναλογιστούμε ότι τα συνολικά έσοδα από τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα του σεναρίου Α εκτιμώνται περίπου σε 20 δισεκ. € ενώ οι συνολικές δαπάνες περίπου σε 11 δισεκ. €. Αντίστοιχα, οι δαπάνες μόνο για την προμήθεια του ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου, που υποκαθίσταται από το λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ, ξεπερνά τα 27 δισεκ. €, ενώ αν συνυπολογίσουμε και τις δαπάνες για τη μετατροπή του σε ηλεκτρική ενέργεια τότε οι συνολικές δαπάνες ανέρχονται περίπου σε 40 δισεκ. €. Η τεράστια αυτή διαφορά δαπανών (11 δισεκ. € έναντι 40 δισεκ. €) αναδεικνύει την κεφαλαιώδη σημασία του λιγνίτη για τη χώρα και εξηγεί το προφανές ενδιαφέρον των ιδιωτών - «επενδυτών» για την αφαίμαξη του ενεργειακού πλούτου της Δυτ. Μακεδονίας μέσω της «μικρής» ΔΕΗ.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται εκ των πραγμάτων είναι το ακόλουθο:
Ο όποιος νέος ιδιοκτήτης –«επενδυτής» της «μικρής» ΔΕΗ διακατέχεται από παρόμοιες σκέψεις για την αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων με αντικειμενικό σκοπό το συμφέρον της περιοχής της Δυτ. Μακεδονίας και της χώρας γενικότερα ή «μυρίστηκε» αρπαχτή και μεγάλα κέρδη για συγκεκριμένη χρονική περίοδο και σενάριο(-α) λειτουργίας, τα οποία εξασφαλίζει η λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα, όπως αποδείχτηκε από την προηγούμενη ανάλυση;
Πιστεύουμε ακράδαντα πως ισχύει το δεύτερο και τελικά το λογαριασμό θα κληθεί να τον πληρώσει πανάκριβα η περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας με τη διαφαινόμενη μεθόδευση για την υποβάθμιση της συμμετοχής του λιγνίτη στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, καθώς και ο καταναλωτής – φορολογούμενος που θα πληρώσει το κόστος από την αυξημένη τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, από τον τεμαχισμό και το ξεπούλημα της ΔΕΗ.
Το ίδιο ισχύει, κατά τη γνώμη μας, και για τον οποιονδήποτε, στρατηγικό επενδυτή που θα ενδιαφερθεί για τη «μεγάλη» ΔΕΗ, διότι γνωρίζει πολύ καλά πως με τον έλεγχο της λιγνιτικής παραγωγής εξασφαλίζονται σημαντικά κέρδη και παράλληλα ελέγχεται οικονομικά το ηλεκτρενεργειακό σύστημα της χώρας και κατ’ επέκταση σε σημαντικό βαθμό και η οικονομία της με δεδομένη τη μεγάλη σημασία της ηλεκτρικής ενέργειας για την πραγματική οικονομία.
Ουσιαστικά, λοιπόν, η αξία του λιγνίτη, που θα παραχωρηθεί στη «μικρή» ΔΕΗ, για την εθνική οικονομία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη (πολλαπλάσια) από την εκτίμηση με όρους αγοράς, διότι:
- συμβάλλει στη μείωση της ενεργειακής και τελικά της οικονομικο-πολιτικής εξάρτησης της χώρας από εκείνους που διαθέτουν ή/και ελέγχουν τους εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους, εξασφαλίζοντας παράλληλα για τον καταναλωτή τη χαμηλότερη δυνατή τιμή της ηλεκτρικής κιλοβατώρας, όπως τούτο αποδεικνύεται εύκολα από τη σχεδόν 55χρονη εμπειρία στις λιγνιτοενεργειακές δραστηριότητες της χώρας μας.
- συμβάλλει δραστικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού καθώς και στη βιομηχανική και περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.
- ακόμη, με την κατασκευή μονάδων με νέα τεχνολογία καύσης αντιμετωπίζονται με τον καλύτερο από πλευράς τεχνολογίας τρόπο οι δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και μειώνεται κατακόρυφα το εξωτερικό κόστος από την εκμετάλλευση των λιγνιτών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
- επιπλέον, η δυνατότητα αξιοποίησης των λιγνιτών και σε εξωηλεκτρικές χρήσεις (π.χ. χημική βιομηχανία, μεταλλουργία κλπ) επαυξάνει σημαντικά την σημασία και την αξία των.
Για τούτο θεωρούμε τελικά ότι μόνο στα πλαίσια της δημόσιας ΔΕΗ ΑΕ είναι δυνατό να διασφαλιστεί η βέλτιστη αξιοποίηση των εγχώριων λιγνιτών. Χρειάζεται, επομένως, επειγόντως αλλαγή πολιτικής και στήριξη της αποδοτικής λειτουργίας της ΔΕΗ ΑΕ από όλους τους αρμόδιους φορείς, κυρίως δε με αξιοκρατικές επιλογές σε θέματα προσλήψεων, διοίκησης και ανέλιξης του προσωπικού, μακριά από το σφιχτό κρατικο-κομματικό εναγκαλισμό, για να επιτυγχάνεται η μέγιστη απόδοση με το ελάχιστο δυνατό κόστος προς όφελος των καταναλωτών.
Ακόμη, απαιτείται επειγόντως η εκπόνηση ρεαλιστικού μεσομακροπρόθεσμου ενεργειακού προγραμματισμού της χώρας, όπου μεταξύ των άλλων δυνατοτήτων θα προβλέπεται η ορθολογική αξιοποίηση των εγχώριων λιγνιτών με δεδομένες τις σύγχρονες τεχνολογίες καύσης, όπως τούτο γίνεται ήδη σήμερα σε χώρες της Ε.Ε (Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία κι όχι μόνο), ως δυναμική συμβολή στην προσπάθεια να σταθεί η εθνική μας οικονομία στα δικά της πόδια καθώς και να ενισχυθεί η αυτονομία της στο έντονα ανταγωνιστικό και αβέβαιο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.
Εδώ τελειώνει το άρθρο και θα περιοριστούμε απλά να σημειώσουμε ότι τα συμπεράσματα δεν διαφέρουν από όσα σας έχουμε πει για την αξιοποίηση του Ελληνικού λιγνίτη: πολιτική βούληση χρειάζεται, από ένα πιο υγιές πολιτικό σύστημα.
http://greeklignite.blogspot.gr/2014/07/blog-post_5.html
- Μέση κατώτερη θερμογόνος δύναμη 1616 KCAL/KG
- Μέση σχέση εκμ/σης 8,08 : 1 (κ.μ.αγ/τον)
Ο ρυθμός κατανάλωσης λιγνίτη θα εξαρτηθεί από το σενάριο λειτουργίας, δηλ. από το εάν θα γίνουν και πόσοι νέοι ΑΗΣ από το νέο ιδιοκτήτη της «μικρής» (ιδιωτικής) ΔΕΗ και από το κατά πόσο θα λειτουργήσουν, με ποιόν τρόπο και για πόσο χρονικό διάστημα οι υφιστάμενοι σήμερα ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 και Μελίτης 1.
Η μέγιστη διάρκεια εκμετάλλευσης εκτιμάται περίπου σε 38 έτη ( 2016 έως και 2053).
Η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη, που προορίζονται για τη «μικρή» ΔΕΗ και σε ό,τι αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προσεγγίζεται με δύο μεθόδους, δηλ.
-είτε σε συσχέτιση με την αξία του ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου που υποκαθίσταται από το λιγνίτη,
-είτε με όρους αγοράς στη βάση της αξίας των ταμειακών ροών από την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, υπάρχει και τρίτη προσέγγιση από την άποψη δηλ. της αξίας του λιγνίτη για την εθνική οικονομία, την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την συμβολή στην περιφερειακή βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας κτλ.
2. Αξία λιγνίτη ορυχείων και κοιτασμάτων ¨μικρής¨ΔΕΗ
2.1 Αξία με βάση την υποκατάσταση ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου
Ένας τόνος λιγνίτη Πτολ/δας με κατώτερη θερμογόνα ικανότητα 1400 KCAL/KG ισοδυναμεί από πλευράς ενεργειακού περιεχομένου με ένα (1) βαρέλι πετρελαίου, η αξία του οποίου λαμβάνεται ίση με 100 δολ., επομένως και η αξία ενός τόνου λιγνίτη 1400 KCAL/KG εκτιμάται περίπου σε 100 δολ. Ως εκ τούτου, η αξία ενός «μέσου» τόνου λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ εκτιμάται σε:
(1616/1400) Χ 100 (δολ/τον) : 1,37 (δολ/ευρώ) = 84,25 (€/τον.)
Επομένως, η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ με βάση την ενεργειακή ισοδυναμία με το πετρέλαιο υπολογίζεται σε:
84,25 Χ 324,20 Χ 10^6 = 27,31 (δισεκ. €.)
Ειδικότερα, στις περιοχές Αμυνταίου και Φλώρινας η αξία των κοιτασμάτων λιγνίτη επιμερίζεται ως εξής:
- Αξία κοιτασμάτων «μικρής» ΔΕΗ περιοχής Αμυνταίου:
179,2Χ10^6 (τον) Χ (1461/1400)Χ100 (δολ/τον) : 1,37(δολ/ευρώ) = 13,65 δισεκ. ευρώ.
- Αξία κοιτασμάτων «μικρής» ΔΕΗ περιοχής Φλώρινας:
145 Χ 10^6 (τον) Χ (1808/1400) Χ 100 (δολ/τον) : 1,37(δολ/ευρώ) = 13,66 δισεκ. ευρώ.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μέγιστη διάρκεια της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων αυτών εκτιμάται περίπου σε 38 χρόνια.
Πρόσφατα, με την πολιτική κρίση στο Ιράκ παρατηρήσαμε αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, γεγονός που αποδεικνύει άμεσα και πέρα από κάθε αμφισβήτηση τη μεγάλη ρευστότητα στην ενεργειακή εξάρτηση από εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους και παράλληλα μας υπενθυμίζει και αναβαθμίζει την αξία του εγχώριου λιγνίτη, όπως εξάλλου τούτο αναδείχθηκε διαχρονικά κατά τις διάφορες ενεργειακές κρίσεις στην πρόσφατη 45ετία.
2.2 Αξία λιγνιτωρυχείων - κοιτασμάτων λιγνίτη και ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ με βάση την αξία των ταμειακών ροών από την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων
Δεν είναι γνωστό σήμερα, λόγω ανυπαρξίας μακροπρόθεσμου ενεργειακού προγραμματισμού της χώρας μας, πώς θα εξελιχθεί η εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων που θα παραχωρηθούν στο μελλοντικό ιδιοκτήτη της «μικρής» ΔΕΗ. Για τούτο η διερεύνηση της πιθανής μελλοντικής εκμετάλλευσης πρέπει να εξετάσει και να αξιολογήσει διάφορα πιθανά σενάρια λειτουργίας των ΑΗΣ. Υπενθυμίζεται ότι ο ΑΗΣ Αμυνταίου (2Χ300 MW) με τη σημερινή του μορφή, χωρίς δηλ. την αναβάθμιση σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπεμπόμενων κατά τη λειτουργία ρύπων, επιτρέπεται μεν να λειτουργήσει κατά την 8ετία από 01-01-2016 έως 31-12-2023 με μειωμένες ώρες, μετά δε την 01-01-2024 διακόπτεται η λειτουργία του. Διακρίνουμε πέντε (5) ενδεικτικά σενάρια λειτουργίας των ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ.
ΣΕΝΑΡΙΟ Α - Πλήρης εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ με κατασκευή νέων μονάδων (Αμύνταιο 3 και Μελίτη 2) με σύγχρονη τεχνολογία καύσης
-Λειτουργεί ως έχει ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 μέχρι και τις 31-12-2020 με μειωμένες ώρες λειτουργίας ανά έτος (3500) λόγω επιβολής περιβαλλοντικών περιορισμών.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Αμύνταιο 3, ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053, με δεδομένη - αναγκαστική τη διάνοιξη νέου λιγνιτωρυχείου, του Ορυχείου Κομνηνών, για την εκμετάλλευση του ομώνυμου κοιτάσματος. Έτσι, εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση της πόλης του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2053.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
ΣΕΝΑΡΙΟ Β – Περιβαλλοντική συμμόρφωση στον ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 και κατασκευή νέου ΑΗΣ Μελίτης 2
- Λειτουργεί, αφού προηγηθούν (2016-17) οι απαραίτητες επενδύσεις συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κανονικά, χωρίς δηλ. χρονικούς περιορισμούς μέχρι το 2026, οπότε εξαντλούνται τα αποθέματα των ορυχείων Αμυνταίου και Λακκιάς, Εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2026.
-Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
ΣΕΝΑΡΙΟ Γ – Απλή περιβαλλοντική συμμόρφωση
- Λειτουργεί, αφού προηγηθούν (2016-17) οι απαραίτητες επενδύσεις συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κανονικά, χωρίς δηλ. χρονικούς περιορισμούς μέχρι το 2026, οπότε εξαντλούνται τα αποθέματα των ορυχείων Αμυνταίου και Λακκιάς, Εξασφαλίζεται η τηλεθέρμανση του Αμυνταίου και των παρακείμενων οικισμών μέχρι το 2026.
- Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
- Λειτουργεί η μονάδα Μελίτη 1 μέχρι το 2045, χωρίς να κατασκευαστεί δεύτερη μονάδα στη Μελίτη, δηλ. δεν αξιοποιούνται πλήρως τα κοιτάσματα της περιοχής Φλώρινας.
ΣΕΝΑΡΙΟ Δ – Λειτουργία μόνο του ΑΗΣ Μελίτης 1
Λειτουργεί μόνο η σημερινή μονάδα Μελίτη 1 για τη χρονική περίοδο 2016-2045, χωρίς δηλ. να λειτουργήσει ο ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 κι ούτε να κατασκευαστεί νέα μονάδα στη Μελίτη.
ΣΕΝΑΡΙΟ Ε – Πλέον πιθανό
-Λειτουργεί ως έχει ο σημερινός ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2 μέχρι και τις 31-12-2020 με μειωμένες ώρες λειτουργίας ανά έτος (3500) λόγω επιβολής περιβαλλοντικών περιορισμών.
-Δεν αξιοποιείται το κοίτασμα των Κομνηνών.
-Λειτουργεί ο ΑΗΣ Μελίτης 1 μέχρι 31-12-2045.
-Κατασκευάζεται και λειτουργεί ο νέος ΑΗΣ Μελίτης 2 ισχύος 450 MW από 01-01-2021 έως και 31-12-2053. Εξασφαλίζεται τηλεθέρμανση για τη Φλώρινα μέχρι 31-12-2053.
Για κάθε ένα από τα πέντε πιο πάνω ενδεικτικά σενάρια λήφθηκαν υπόψη και υπολογίσθηκαν με ρεαλιστικά δεδομένα τα ακόλουθα στοιχεία: ισχύς ΑΗΣ (MW), περίοδος λειτουργίας (έτη), ώρες λειτουργίας ανά έτος, καθαρή ετήσια και συνολική καθαρή παραγωγή (GWH), μέση τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας 80 €/MWH, ετήσια και συνολικά έσοδα της περιόδου λειτουργίας σε τιμές 2014. Ακόμη εκτιμήθηκαν: το κόστος εξόρυξης λιγνίτη (€/ΤΟΝ), η ειδική κατανάλωση λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ΤΟΝ/MWH), η συνολική κατανάλωση λιγνίτη καθώς επίσης και οι συνολικές δαπάνες λειτουργίας των ΑΗΣ.
Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι το κόστος των επενδύσεων για κατασκευή νέων μονάδων στο Αμύνταιο και στη Μελίτη είναι σε πολύ σημαντικό ποσοστό μικρότερο συγκριτικά με τη νέα μονάδα Πτολ/δα 5, λόγω μικρότερης ισχύος μεν, αλλά κυρίως δε λόγω της ύπαρξης ήδη των απαραίτητων υποδομών στους χώρους των λειτουργούντων σήμερα ΑΗΣ, αντίστοιχα.
Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία γίνεται, πλέον, με όρους αγοράς η εκτίμηση της «αξίας» των λιγνιτωρυχείων της «μικρής» ΔΕΗ σύμφωνα με απλοποιημένη μέθοδο που περιγράφεται στη σχετική βιβλιογραφία για την οικονομική των εκμεταλλεύσεων των μεταλλείων, όπου π.χ. ζητείται να ευρεθεί η αξία μεταλλείου, θεωρώντας επιτόκιο επιχειρηματικού κινδύνου 10% για τις ταμειακές ροές και επιτόκιο ασφαλούς τοποθέτησης χρημάτων 8%.
Λαμβάνεται ως κατασκευαστική περίοδος των νέων ΑΗΣ τα πέντε (5) έτη.
Ειδικότερα, εξετάζονται τα οικονομικά μεγέθη:
(1) ΥΨΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ , (2) ΕΣΟΔΑ, (3) ΕΞΟΔΑ (μεταβλητά (4), σταθερά (5)),
(6) ΜΙΚΤΑ ΚΕΡΔΗ = (2) - (3), (7) ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ,
(8) ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ = (6) – (7), (9) ΦΟΡΟΣ = συντελεστής Χ (8),
(10) ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ= (8 ) - (9), (11) ΚΑΘΑΡΗ ΤΑΜΕΙΑΚΗ ΡΟΗ ΜΕΤΑ ΦΟΡΩΝ = (10) + (7) – (1).
Με τον υπολογισμό των πιο πάνω μεγεθών καταρτίζεται ο πίνακας ταμειακών ροών και υπολογίζεται η αξία του μεταλλείου κατά την ημέρα έναρξης της λειτουργίας του ΑΗΣ με βάση την προεξόφληση των ταμειακών ροών μετά φόρων (λαμβάνονται σταθερές ετήσιες ταμειακές ροές), με δύο μεθόδους (Morkill και Hoskold) καθώς και η «αξία» του μεταλλείου τη χρονική στιγμή μηδέν (ημερομηνία πώλησης).
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση της «μικρής» ΔΕΗ η επένδυση αφορά κυρίως την πρόσθετη εγκατάσταση δύο νέων μονάδων ή και μιας μόνο ανάλογα με το σενάριο λειτουργίας, τις απαλλοτριώσεις γεωργικών εκτάσεων στα ορυχεία κτλ, ενώ συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου η λειτουργία των λιγνιτωρυχείων και των υφιστάμενων ΑΗΣ συνεισφέροντας σημαντικό εισόδημα στο νέο ιδιοκτήτη της «μικρής» ΔΕΗ.
Μετά τη ρεαλιστική εκτίμηση των προαναφερθέντων οικονομικών μεγεθών και παρά τη σχετικά απλοποιημένη μέθοδο που εφαρμόστηκε, η οποία, όμως, δεν αφίσταται αισθητά από την πραγματικότητα, προκύπτουν ανά σενάριο οι αντίστοιχες «αξίες» με όρους αγοράς των λιγνιτωρυχείων και ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ στη Δυτ. Μακεδονία.
Στον επόμενο πίνακα παρέχονται τα βασικά μεγέθη ανά σενάριο λειτουργίας των ΑΗΣ της «μικρής» ΔΕΗ, που πρέπει να αξιολογηθούν πριν την πώληση σε ιδιώτη – «επενδυτή».
Παρατηρούμε, λοιπόν, από την επισκόπηση των πέντε σεναρίων λειτουργίας της «μικρής» ΔΕΗ ότι ανάλογα με την επιλογή αξιοποίησης των λιγνιτικών κοιτασμάτων διαφοροποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό τα οικονομικά μεγέθη που εξετάστηκαν και κατά συνέπεια διαφέρει και η «αξία» των λιγνιτωρυχείων και ΑΗΣ με όρους αγοράς τόσο μετά την υλοποίηση των νέων επενδύσεων, όσο και κατά τη χρονική στιγμή της πώλησης ανά σενάριο, αντίστοιχα. Σε κάθε, όμως, περίπτωση είναι προφανές, ότι ακόμη και με σχεδόν μηδαμινές επενδύσεις, όπως π.χ. στο σενάριο Δ, εξασφαλίζονται ασυνήθιστα υψηλά κέρδη για το νέο ιδιοκτήτη – «επενδυτή» της μικρής ΔΕΗ. Το μέγιστο όφελος, αναμενόμενο άλλωστε, προκύπτει στο σενάριο Α, δηλ. της ορθολογικής αξιοποίησης όλων των παραχωρούμενων κοιτασμάτων με την κατασκευή και λειτουργία δύο νέων μονάδων (ΑΗΣ Αμυνταίου 3 και ΑΗΣ Μελίτης 2).
Κατά συνέπεια με όρους αγοράς η «αξία» των λιγνιτικών κοιτασμάτων και ΑΗΣ που προορίζονται για τη μικρή ΔΕΗ προκύπτει ως απάντηση στο ερώτημα: τι ποσό πρέπει να πληρώσει σήμερα κάποιος ιδιώτης, ο οποίος αφού επενδύσει ~1.700 εκ. € στην πενταετία 2016 έως και 2020 θα εξασφαλίζει καθαρά ετήσια κέρδη σε σημερινές τιμές (2014) κατά μέσο όρο 124 εκ. € για χρονική περίοδο 38 ετών (2016 έως και 2053);
Γεννιέται, όμως, συγχρόνως και το ερώτημα: υπάρχει ιδιώτης - «επενδυτής» που θα δαπανήσει υποχρεωτικά 1700 εκ. € στην 5ετία 2016 έως και 2020 για την κατασκευή δύο νέων λιγνιτικών μονάδων που απαιτούνται για την ορθολογική εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ στη Δυτ. Μακεδονία;
Επιπλέον, η υπολειμματική αξία του υφιστάμενου ΑΗΣ Αμυνταίου 1-2, η αναπόσβεστη αξία του ΑΗΣ Μελίτης 1 καθώς και η αξία των υφιστάμενων ήδη υποδομών για την κατασκευή και λειτουργία της νέας (δεύτερης) μονάδας στον ΑΗΣ Μελίτης αποτελούν θέματα ιδιαίτερης αξιολόγησης και δεν πρέπει να δοθούν ως «προίκα» στο νέο επενδυτή, δεδομένου ότι ιδιαίτερα ο ΑΗΣ Μελίτης 1, που αποτελεί την πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ ΑΕ δημιουργεί απόλυτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τον ιδιοκτήτη της στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.
3. Συμπεράσματα - Προτάσεις
Από την προηγηθείσα διερεύνηση αναδεικνύεται η τεράστια αξία της οικονομικότητας της εκμετάλλευσης των λιγνιτών και ο σημαντικότατος ρόλος και σημασία για τη χώρα των λιγνιτωρυχείων – λιγνιτικών κοιτασμάτων και ΑΗΣ, που προορίζονται για την αποκαλούμενη «μικρή» ΔΕΗ. Εξάλλου, τούτο έχει αποδειχθεί περίτρανα κατά τη διάρκεια των τελευταίων σαράντα τουλάχιστο χρόνων με τη συνεχή ανάπτυξη και χρήση του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Εκτός των προαναφερθέντων που εντοπίζονται στενά στα τεχνικοοικονομικά στοιχεία τίθενται συγχρόνως και άλλα πολύ σημαντικά ζητήματα, που αφορούν την οικονομία και την κοινωνία της περιοχής του Ν. Φλώρινας αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας σχετικά με την αποκατάσταση των εδαφών στους χώρους των λιγνιτωρυχείων, την επιστροφή και επαναπόδοση των αποκατεστημένων εκτάσεων στην τοπική κοινωνία, τη μετεγκατάσταση οικισμών, θέματα τηλεθέρμανσης οικισμών, ποιότητας περιβάλλοντος κ.ο.κ. και τα οποία εκφεύγουν σαφώς της παρούσας διερεύνησης. Ωστόσο, για τα θέματα αυτά υπάρχει επίκαιρη εκτενής ανάλυση σε σχετικά κείμενα του ΤΕΕ–Τμ. Δυτ. Μακεδονίας, στα οποία αναδεικνύονται οι τεράστιες επιπτώσεις στο κοινωνικοοικονομικό και φυσικό περιβάλλον από τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα και ποσοτικοποιούνται οι υποχρεώσεις της πολιτείας, αλλά και του εκμεταλλευτή απέναντι στην περιοχή από την οποία αποστερείται ο ενεργειακός ορυκτός πλούτος. Λαμβάνοντας υπόψη την καθολική αντίθεση όλων των φορέων της Δυτ. Μακεδονίας, πρωτίστως δε των αιρετών εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από την πολιτεία η γνώμη των πολιτών της περιοχής πριν τη λήψη οριστικής απόφασης για το ζήτημα της «μικρής» ΔΕΗ. Είναι δε προφανές πως χωρίς τη συναίνεση των κατοίκων είναι αδύνατη και αδιανόητη η ορθολογική επιφανειακή εκμετάλλευση των λιγνιτών της περιοχής.
Από το σενάριο Α της πλήρους εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της «μικρής» ΔΕΗ, όπου προκύπτει και το μέγιστο οικονομικό όφελος, προβάλλει ανάγλυφα η αναγκαιότητα για:
- την ορθολογική αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη με την ανέγερση νέας σύγχρονης μονάδας (Αμύνταιο 3) στο χώρο του σημερινού ΑΗΣ Αμυνταίου σε αντικατάσταση των παλαιότερων μονάδων Νο 1-2 με παράλληλη αξιοποίηση του λιγνιτικού κοιτάσματος των Κομνηνών, στο οποίο μπορεί κάλλιστα να αξιοποιηθεί εξοπλισμός του ορυχείου Αμυνταίου.
- την ταχύτατη ανέγερση της μονάδας Μελίτη 2 για την οποία άλλωστε υπάρχουν ανοικτές εκσκαφές επιφανειακών λιγνιτωρυχείων στα αντίστοιχα κοιτάσματα και υφίστανται ήδη από δεκαετίας όλες οι απαραίτητες υποδομές, που θα περιορίσουν στο ελάχιστο το χρόνο και το κόστος ανέγερσης και λειτουργίας του νέου ΑΗΣ Μελίτης 2.
Τούτο επιβάλλεται για το συμφέρον της χώρας με δεδομένη την ιδιαίτερα ζοφερή και μακρόχρονη από οικονομικής πλευράς κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Ο λιγνίτης είναι σε θέση να συνεισφέρει στην διατήρηση χαμηλής τιμής της ηλεκτρικής κιλοβατώρας, η οποία με τη σειρά της θα συνδράμει θετικά στην ανταγωνιστικότητα της οικονομικής δραστηριότητας. Η χαμηλή τιμή της κιλοβατώρας είναι δυνατή και επιτεύξιμη, δεδομένου ότι όπως φάνηκε ιδιαίτερα από το σενάριο Α υπάρχουν πολύ σημαντικά περιθώρια κέρδους. Ακόμη, ας αναλογιστούμε ότι τα συνολικά έσοδα από τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα του σεναρίου Α εκτιμώνται περίπου σε 20 δισεκ. € ενώ οι συνολικές δαπάνες περίπου σε 11 δισεκ. €. Αντίστοιχα, οι δαπάνες μόνο για την προμήθεια του ισοδύναμου ενεργειακά πετρελαίου, που υποκαθίσταται από το λιγνίτη της «μικρής» ΔΕΗ, ξεπερνά τα 27 δισεκ. €, ενώ αν συνυπολογίσουμε και τις δαπάνες για τη μετατροπή του σε ηλεκτρική ενέργεια τότε οι συνολικές δαπάνες ανέρχονται περίπου σε 40 δισεκ. €. Η τεράστια αυτή διαφορά δαπανών (11 δισεκ. € έναντι 40 δισεκ. €) αναδεικνύει την κεφαλαιώδη σημασία του λιγνίτη για τη χώρα και εξηγεί το προφανές ενδιαφέρον των ιδιωτών - «επενδυτών» για την αφαίμαξη του ενεργειακού πλούτου της Δυτ. Μακεδονίας μέσω της «μικρής» ΔΕΗ.
Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται εκ των πραγμάτων είναι το ακόλουθο:
Ο όποιος νέος ιδιοκτήτης –«επενδυτής» της «μικρής» ΔΕΗ διακατέχεται από παρόμοιες σκέψεις για την αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων με αντικειμενικό σκοπό το συμφέρον της περιοχής της Δυτ. Μακεδονίας και της χώρας γενικότερα ή «μυρίστηκε» αρπαχτή και μεγάλα κέρδη για συγκεκριμένη χρονική περίοδο και σενάριο(-α) λειτουργίας, τα οποία εξασφαλίζει η λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα, όπως αποδείχτηκε από την προηγούμενη ανάλυση;
Πιστεύουμε ακράδαντα πως ισχύει το δεύτερο και τελικά το λογαριασμό θα κληθεί να τον πληρώσει πανάκριβα η περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας με τη διαφαινόμενη μεθόδευση για την υποβάθμιση της συμμετοχής του λιγνίτη στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, καθώς και ο καταναλωτής – φορολογούμενος που θα πληρώσει το κόστος από την αυξημένη τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, από τον τεμαχισμό και το ξεπούλημα της ΔΕΗ.
Το ίδιο ισχύει, κατά τη γνώμη μας, και για τον οποιονδήποτε, στρατηγικό επενδυτή που θα ενδιαφερθεί για τη «μεγάλη» ΔΕΗ, διότι γνωρίζει πολύ καλά πως με τον έλεγχο της λιγνιτικής παραγωγής εξασφαλίζονται σημαντικά κέρδη και παράλληλα ελέγχεται οικονομικά το ηλεκτρενεργειακό σύστημα της χώρας και κατ’ επέκταση σε σημαντικό βαθμό και η οικονομία της με δεδομένη τη μεγάλη σημασία της ηλεκτρικής ενέργειας για την πραγματική οικονομία.
Ουσιαστικά, λοιπόν, η αξία του λιγνίτη, που θα παραχωρηθεί στη «μικρή» ΔΕΗ, για την εθνική οικονομία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη (πολλαπλάσια) από την εκτίμηση με όρους αγοράς, διότι:
- συμβάλλει στη μείωση της ενεργειακής και τελικά της οικονομικο-πολιτικής εξάρτησης της χώρας από εκείνους που διαθέτουν ή/και ελέγχουν τους εισαγόμενους ενεργειακούς πόρους, εξασφαλίζοντας παράλληλα για τον καταναλωτή τη χαμηλότερη δυνατή τιμή της ηλεκτρικής κιλοβατώρας, όπως τούτο αποδεικνύεται εύκολα από τη σχεδόν 55χρονη εμπειρία στις λιγνιτοενεργειακές δραστηριότητες της χώρας μας.
- συμβάλλει δραστικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού καθώς και στη βιομηχανική και περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.
- ακόμη, με την κατασκευή μονάδων με νέα τεχνολογία καύσης αντιμετωπίζονται με τον καλύτερο από πλευράς τεχνολογίας τρόπο οι δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις και μειώνεται κατακόρυφα το εξωτερικό κόστος από την εκμετάλλευση των λιγνιτών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
- επιπλέον, η δυνατότητα αξιοποίησης των λιγνιτών και σε εξωηλεκτρικές χρήσεις (π.χ. χημική βιομηχανία, μεταλλουργία κλπ) επαυξάνει σημαντικά την σημασία και την αξία των.
Για τούτο θεωρούμε τελικά ότι μόνο στα πλαίσια της δημόσιας ΔΕΗ ΑΕ είναι δυνατό να διασφαλιστεί η βέλτιστη αξιοποίηση των εγχώριων λιγνιτών. Χρειάζεται, επομένως, επειγόντως αλλαγή πολιτικής και στήριξη της αποδοτικής λειτουργίας της ΔΕΗ ΑΕ από όλους τους αρμόδιους φορείς, κυρίως δε με αξιοκρατικές επιλογές σε θέματα προσλήψεων, διοίκησης και ανέλιξης του προσωπικού, μακριά από το σφιχτό κρατικο-κομματικό εναγκαλισμό, για να επιτυγχάνεται η μέγιστη απόδοση με το ελάχιστο δυνατό κόστος προς όφελος των καταναλωτών.
Ακόμη, απαιτείται επειγόντως η εκπόνηση ρεαλιστικού μεσομακροπρόθεσμου ενεργειακού προγραμματισμού της χώρας, όπου μεταξύ των άλλων δυνατοτήτων θα προβλέπεται η ορθολογική αξιοποίηση των εγχώριων λιγνιτών με δεδομένες τις σύγχρονες τεχνολογίες καύσης, όπως τούτο γίνεται ήδη σήμερα σε χώρες της Ε.Ε (Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία κι όχι μόνο), ως δυναμική συμβολή στην προσπάθεια να σταθεί η εθνική μας οικονομία στα δικά της πόδια καθώς και να ενισχυθεί η αυτονομία της στο έντονα ανταγωνιστικό και αβέβαιο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.
Εδώ τελειώνει το άρθρο και θα περιοριστούμε απλά να σημειώσουμε ότι τα συμπεράσματα δεν διαφέρουν από όσα σας έχουμε πει για την αξιοποίηση του Ελληνικού λιγνίτη: πολιτική βούληση χρειάζεται, από ένα πιο υγιές πολιτικό σύστημα.
http://greeklignite.blogspot.gr/2014/07/blog-post_5.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου