Η ασφάλεια ηλεκτροδότησης και πώς να τη χάσετε. Η περίπτωση της Ελλάδας
Το ρεύμα φυσικά και δεν το φέρνει ο πελαργός, όπως ίσως νομίζουν κάποιοι πολιτικοί είτε στην Ελλάδα είτε ανά την Ευρώπη. Το ρεύμα χρειάζεται πόρους και κόπο για να παραχθεί κι αφού ο ηλεκτρισμός είναι η βάση του σημερινού πολιτισμού, η ασφάλεια ηλεκτροδότησης έχει πρωταρχική σημασία για οποιαδήποτε οικονομία.
Όπως είδαμε στην ανάρτηση της 21/5, στο 1ο τετράμηνο 2015 το ενεργειακό μείγμα της ηλεκτροδότησης στο διασυνδεμένο σύστημα της χώρας διαμορφώθηκε σε 33% λιγνίτη, 24% εισαγωγές, 14% νερά, 10% φυσικό αέριο, 10% ΑΠΕ που συνδέονται σε υποσταθμούς του διασυνδεμένου συστήματος και 9% τα μικρά συστήματα Φ/Β, που συνδέονται απευθείας στο δίκτυο. Πρόκειται για ένα ενεργειακό μείγμα που διαμορφώθηκε μετά από μια 15ετία καταστροφικής ενεργειακής πολιτικής, που ξεκίνησε με τη στρεβλή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε μια απ' τις αρχικές αναρτήσεις του ιστολόγιου, στις 26/12/2013, είχαμε σχολιάσει ένα άρθρο του Οκτωβρίου 2010, που με τίτλο "Προτάσεις Επί Προτάσεων της Τρόικας για τη Λιγνιτική Παραγωγή" κατέληγε στο "Η αγορά θεωρεί ότι θα μπορούσε να έχει άμεσο αποτέλεσμα η απόσυρση παλαιών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, ώστε να μειωθεί η συμμετοχή τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Από 57% που υπολογίζεται σήμερα θα μπορούσε, αν αποσύρονταν περί τα 2000 MW, να μειωθεί στο 47%. Οπότε στην περίπτωση αυτή η αγορά θα γινόταν πολύ πιο αποδοτική και οικονομική, θα μπορούσαν να εισέλθουν στο Σύστημα περισσότερες νέες μονάδες φυσικού αερίου, θα δημιουργούταν αγορά ΑΔΙ, θα μειωνόταν η επιβάρυνση από το CO2 και κυρίως, η χώρα μας θα όδευε πιο ομαλά και αξιόπιστα στο στόχο του 20-20-20." Όλα εκ του αποτελέσματος κρίνονται και 4 χρόνια μετά απ' αυτό το άρθρο η ίδια η ζωή έδειξε το ανεδαφικό των "προτάσεων": χάρη στην...άφρονα πολιτική ΝΔ-Πασοκ η λιγνιτική παραγωγή ακολούθησε μια ξέφρενη καθοδική πορεία απ' το 57% όχι πια στο 47%, αλλά πλέον στο 33%, και οι μονάδες φυσικού αερίου δεν τα κατάφεραν να εισέλθουν στο Σύστημα. Αντίθετα, εκείνο που πολύ δυναμικά μπήκε στο Σύστημα από πέρυσι το καλοκαίρι ήταν οι εισαγωγές κι ευτυχώς που φέτος έβρεξε κι αυξήθηκε πάρα πολύ η υδροηλεκτρική παραγωγή, αλλιώς μάλλον κι άλλες εισαγωγές θα είχαμε. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι αν με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί η χώρα έχει διασφαλισμένη την ηλεκτροδότηση, αν έχει κάνει βήματα μπροστά ή βήματα πίσω. Προσοχή, δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε την ασφάλεια εφοδιασμού με την επάρκεια, η επάρκεια απαιτείται συνεχώς, αλλά η ασφάλεια πρέπει να υπάρχει και σε έκτακτες, "δύσκολες" για τη χώρα καταστάσεις. Την ασφάλεια μπορούν να την εγγυηθούν μόνο οι εγχώριες πηγές κι απ' αυτές μόνο εκείνες που μπορούν να παρέχουν αξιόπιστη ηλεκτροδότηση. Οι εισαγωγές προφανώς δεν μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια ηλεκτροδότησης, όπως επίσης δεν μπορεί να την εγγυηθεί το φυσικό αέριο, οι βάνες των αγωγών βρίσκονται εκτός των συνόρων της χώρας και η Τουρκία έχει διακόψει κατ' επανάληψη τη ροή του αζέρικου αέριου τα προηγούμενα χρόνια. Οι εγχώριες πηγές που έχουμε και συμμετέχουν στην ηλεκτροδότηση είναι ο λιγνίτης, τα νερά, ο ήλιος κι ο άνεμος. Ο λιγνίτης έχει αποδείξει απ' το 1950 πως μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, γι' αυτό κι ο ΑΔΜΗΕ, στη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020 λαμβάνει την αξιοπιστία των λιγνιτικών μονάδων στο 97%. Τα νερά δυστυχώς είναι λίγα κι εξαρτώνται απ' το αν και πόσο θα βρέξει ή θα χιονίσει, ενώ χρησιμεύουν και για άρδευση-ύδρευση, όχι μόνο για ηλεκτροπαραγωγή. Ο υπέροχος Ελληνικός ήλιος έχει υψηλό βαθμό αξιοπιστίας, αλλά μόνο για πολύ περιορισμένη διάρκεια του 24ώρου και του έτους. Τέλος, ο άνεμος είναι ο πλέον αναξιόπιστος, δεν έχει καμιά σταθερότητα στην ένταση και συχνές είναι οι άπνοιες, οπότε απαιτεί συνεχείς "στρεφόμενες εφεδρείες" από θερμικές μονάδες, συνήθως ακριβές μονάδες αερίου. Η μεγάλη μείωση λοιπόν της λιγνιτικής παραγωγής έχει φέρει τη χώρα πολύ πίσω στην ασφάλεια ηλεκτροδότησης και η κατάσταση θα γίνει πολύ χειρότερη αν ανακάμψει κάποια στιγμή η οικονομία κι αρχίσει να ζητά ηλεκτρισμό τις βραδινές ώρες, εκεί που τα πανάκριβα και χρυσοπληρωμένα Φ/Β είναι απλώς ανύπαρκτα. Να η σημασία της "κληρονομιάς" που άφησε στη χώρα το σάπιο πολιτικό σύστημα, που χρεοκόπησε τη χώρα σε καιρό ειρήνης.
Θυμίζουμε απλά εδώ την πολύ σημαντική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, που παρουσιάσαμε στις 25/3, όπου, στη σκέψη 143, το Δικαστήριο δέχθηκε πως οι κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια στην Ισπανία απορρέουν ιδίως από το σημαντικό μερίδιο που καταλαμβάνουν στον εν λόγω εφοδιασμό οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η αιολική, η υδροηλεκτρική και η ηλιακή ενέργεια.
Όπως είδαμε στην ανάρτηση της 21/5, στο 1ο τετράμηνο 2015 το ενεργειακό μείγμα της ηλεκτροδότησης στο διασυνδεμένο σύστημα της χώρας διαμορφώθηκε σε 33% λιγνίτη, 24% εισαγωγές, 14% νερά, 10% φυσικό αέριο, 10% ΑΠΕ που συνδέονται σε υποσταθμούς του διασυνδεμένου συστήματος και 9% τα μικρά συστήματα Φ/Β, που συνδέονται απευθείας στο δίκτυο. Πρόκειται για ένα ενεργειακό μείγμα που διαμορφώθηκε μετά από μια 15ετία καταστροφικής ενεργειακής πολιτικής, που ξεκίνησε με τη στρεβλή απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε μια απ' τις αρχικές αναρτήσεις του ιστολόγιου, στις 26/12/2013, είχαμε σχολιάσει ένα άρθρο του Οκτωβρίου 2010, που με τίτλο "Προτάσεις Επί Προτάσεων της Τρόικας για τη Λιγνιτική Παραγωγή" κατέληγε στο "Η αγορά θεωρεί ότι θα μπορούσε να έχει άμεσο αποτέλεσμα η απόσυρση παλαιών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, ώστε να μειωθεί η συμμετοχή τους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Από 57% που υπολογίζεται σήμερα θα μπορούσε, αν αποσύρονταν περί τα 2000 MW, να μειωθεί στο 47%. Οπότε στην περίπτωση αυτή η αγορά θα γινόταν πολύ πιο αποδοτική και οικονομική, θα μπορούσαν να εισέλθουν στο Σύστημα περισσότερες νέες μονάδες φυσικού αερίου, θα δημιουργούταν αγορά ΑΔΙ, θα μειωνόταν η επιβάρυνση από το CO2 και κυρίως, η χώρα μας θα όδευε πιο ομαλά και αξιόπιστα στο στόχο του 20-20-20." Όλα εκ του αποτελέσματος κρίνονται και 4 χρόνια μετά απ' αυτό το άρθρο η ίδια η ζωή έδειξε το ανεδαφικό των "προτάσεων": χάρη στην...άφρονα πολιτική ΝΔ-Πασοκ η λιγνιτική παραγωγή ακολούθησε μια ξέφρενη καθοδική πορεία απ' το 57% όχι πια στο 47%, αλλά πλέον στο 33%, και οι μονάδες φυσικού αερίου δεν τα κατάφεραν να εισέλθουν στο Σύστημα. Αντίθετα, εκείνο που πολύ δυναμικά μπήκε στο Σύστημα από πέρυσι το καλοκαίρι ήταν οι εισαγωγές κι ευτυχώς που φέτος έβρεξε κι αυξήθηκε πάρα πολύ η υδροηλεκτρική παραγωγή, αλλιώς μάλλον κι άλλες εισαγωγές θα είχαμε. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι αν με την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί η χώρα έχει διασφαλισμένη την ηλεκτροδότηση, αν έχει κάνει βήματα μπροστά ή βήματα πίσω. Προσοχή, δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε την ασφάλεια εφοδιασμού με την επάρκεια, η επάρκεια απαιτείται συνεχώς, αλλά η ασφάλεια πρέπει να υπάρχει και σε έκτακτες, "δύσκολες" για τη χώρα καταστάσεις. Την ασφάλεια μπορούν να την εγγυηθούν μόνο οι εγχώριες πηγές κι απ' αυτές μόνο εκείνες που μπορούν να παρέχουν αξιόπιστη ηλεκτροδότηση. Οι εισαγωγές προφανώς δεν μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια ηλεκτροδότησης, όπως επίσης δεν μπορεί να την εγγυηθεί το φυσικό αέριο, οι βάνες των αγωγών βρίσκονται εκτός των συνόρων της χώρας και η Τουρκία έχει διακόψει κατ' επανάληψη τη ροή του αζέρικου αέριου τα προηγούμενα χρόνια. Οι εγχώριες πηγές που έχουμε και συμμετέχουν στην ηλεκτροδότηση είναι ο λιγνίτης, τα νερά, ο ήλιος κι ο άνεμος. Ο λιγνίτης έχει αποδείξει απ' το 1950 πως μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, γι' αυτό κι ο ΑΔΜΗΕ, στη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020 λαμβάνει την αξιοπιστία των λιγνιτικών μονάδων στο 97%. Τα νερά δυστυχώς είναι λίγα κι εξαρτώνται απ' το αν και πόσο θα βρέξει ή θα χιονίσει, ενώ χρησιμεύουν και για άρδευση-ύδρευση, όχι μόνο για ηλεκτροπαραγωγή. Ο υπέροχος Ελληνικός ήλιος έχει υψηλό βαθμό αξιοπιστίας, αλλά μόνο για πολύ περιορισμένη διάρκεια του 24ώρου και του έτους. Τέλος, ο άνεμος είναι ο πλέον αναξιόπιστος, δεν έχει καμιά σταθερότητα στην ένταση και συχνές είναι οι άπνοιες, οπότε απαιτεί συνεχείς "στρεφόμενες εφεδρείες" από θερμικές μονάδες, συνήθως ακριβές μονάδες αερίου. Η μεγάλη μείωση λοιπόν της λιγνιτικής παραγωγής έχει φέρει τη χώρα πολύ πίσω στην ασφάλεια ηλεκτροδότησης και η κατάσταση θα γίνει πολύ χειρότερη αν ανακάμψει κάποια στιγμή η οικονομία κι αρχίσει να ζητά ηλεκτρισμό τις βραδινές ώρες, εκεί που τα πανάκριβα και χρυσοπληρωμένα Φ/Β είναι απλώς ανύπαρκτα. Να η σημασία της "κληρονομιάς" που άφησε στη χώρα το σάπιο πολιτικό σύστημα, που χρεοκόπησε τη χώρα σε καιρό ειρήνης.
Θυμίζουμε απλά εδώ την πολύ σημαντική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, που παρουσιάσαμε στις 25/3, όπου, στη σκέψη 143, το Δικαστήριο δέχθηκε πως οι κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια στην Ισπανία απορρέουν ιδίως από το σημαντικό μερίδιο που καταλαμβάνουν στον εν λόγω εφοδιασμό οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η αιολική, η υδροηλεκτρική και η ηλιακή ενέργεια.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν λοιπόν, αφού δεν έχουμε πυρηνικά και μετά τη Φουκουσίμα κανείς δεν λέει να κάνουμε, αφού δεν έχουμε δικό μας φυσικό αέριο, προκειμένου να ενισχύσουμε την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας θα πρέπει ν' αυξήσουμε σταδιακά -αλλά γρήγορα- το μερίδιο του εγχώριου λιγνίτη απ' το 33% κάπου στο τουλάχιστον 50%, ώστε μαζί με τα νερά και τον ήλιο να καλύψουμε τουλάχιστον τα 2/3 των αναγκών της χώρας. Κι όσο για τις 27.500GWh από λιγνίτη που ζητούσε πέρυσι η ΕΒΙΚΕΝ, αυτές ας τις ξεχάσει προς το παρόν, άργησε πολύ να καταλάβει τι συμβαίνει στη χώρα κι όπως στρώσει κανείς, έτσι θα κοιμηθεί, ας πάρει τώρα ρεύμα εξωτερικού. Αν βγάλουμε δικό μας φυσικό αέριο στην Κρήτη, θα μπορούμε ν' αυξήσουμε το μερίδιο του αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά θα ήταν καλύτερα αν το χρησιμοποιούσαμε κυρίως για θερμική ενέργεια, όπως γίνεται παντού στον κόσμο. Ας το βγάλουμε πάντως με το καλό και δεν θα τα χαλάσουμε εκεί, αν το αέριο είναι εγχώρια πηγή ασφαλώς θα εγγυάται κι αυτό την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Η ασφάλεια ηλεκτροδότησης και πώς να τη χάσετε. Η περίπτωση της Γερμανίας
Η ηλεκτρική ενέργεια έχει την ιδιομορφία πως είναι ένα προϊόν που δεν αποθηκεύεται οικονομικά, πρέπει να παράγεται τη στιγμή που τη ζητά το δίκτυο. Το δίκτυο ζητά ηλεκτρισμό ανάλογα με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αν δουλεύει ή όχι η βιομηχανία, αν μαγειρεύουν ή πλένουν τα νοικοκυριά, αν είναι ανοιχτά ή κλειστά τα καταστήματα, αν οι άνθρωποι κοιμούνται ή όχι. Όλες οι εταιρείες παροχής ηλεκτρισμού στον πλανήτη προσπαθούν να προβλέψουν τα χαρακτηριστικά της ζήτησης και να προσαρμόσουν ανάλογα την παραγωγή. Και η πιο φθηνή ενέργεια είναι αυτή που μπορεί να παράγεται σταθερά και συνεχώς, χωρίς σκαμπανεβάσματα. Αν μια αιχμή ζήτησης εμφανίζεται για ελάχιστο χρόνο, η κάλυψή της μπορεί να είναι πολύ ακριβή και για τις εταιρείες θα ήταν πιο συμφέρουσα λύση η μη κάλυψη, με τη διακοπή παροχής ηλεκτρισμού σε συγκεκριμένα φορτία: είναι τα λεγόμενα μέτρα προς την πλευρά της ζήτησης, η περίφημη "διακοψιμότητα". Είδαμε τα προβλήματα με την ασφάλεια ηλεκτροδότησης της Ελλάδας, που μας κληροδότησε η παρέα των ΣαμαροΒενιζέλων, οδηγώντας σε μεγάλη αύξηση της εξάρτησης της χώρας από εισαγωγές και οδηγώντας την εγχώρια παραγωγή σε κατάρρευση. Θα δούμε τώρα τα προβλήματα που δημιουργεί η άφρων πολιτική της Energiewende, της ενεργειακής μετάβασης σε μοντέλο βασισμένο σε αιολικά & Φ/Β, στην ασφάλεια ηλεκτροδότησης της Γερμανίας. Προβλήματα που επιβεβαιώνονται πλέον απ' τις πρόσφατες έρευνες της αρμόδιας υπηρεσίας δικτύων, της Bundesnetzagentur.
Τι είναι αυτό λοιπόν που ηλεκτροδοτεί σήμερα τη Γερμανία; Τα αιολικά & Φ/Β ή μήπως τα πυρηνικά και το κάρβουνο; Την απάντηση μας τη δίνουν οι ίδιοι οι Γερμανοί, με τα επίσημα στοιχεία του Ινστιτούτου Fraunhofer, του φορέα που παρακολουθεί την ανάπτυξη των ΑΠΕ και κάθε τόσο πανηγυρίζει για τα νέα "ρεκόρ" παραγωγής των αιολικών & Φ/Β. Στο 1ο διάγραμμα στην αρχή βλέπουμε την παραγωγή ηλεκτρισμού στη Γερμανία το Μάρτιο 2015. Από κάτω προς τα πάνω βλέπουμε με το μπλε τα υδροηλεκτρικά, με το πράσινο τη βιομάζα, με το κόκκινο τα πυρηνικά, με το ανοικτό καφέ το λιγνίτη με το μαύρο το λιθάνθρακα, με το πορτοκαλί το φυσικό αέριο, με το ανοικτό πράσινο τα αιολικά και με το κίτρινο τα Φ/Β. Στο 2ο διάγραμμα βλέπουμε την ηλεκτροπαραγωγή κατά τον Ιανουάριο, μέσα στο Γερμανικό καταχείμωνο. Είναι περισσότερο από εμφανής η διαφορά στη σταθερή και συνεχή μορφή της ενέργειας που παράγουν οι πρώτες τέσσερις από κάτω πηγές (νερά, βιομάζα, ουράνιο, λιγνίτης), σε αντίθεση με τις έντονες μεταβολές που παρουσιάζουν οι επόμενες πηγές (λιθάνθρακας, αέριο) που μεταβάλλονται ανάλογα με τη ζήτηση απ' το δίκτυο ή τα αιολικά & Φ/Β, που μεταβάλλονται ανάλογα με το αν φυσά ή αν υπάρχει ήλιος.
Τα αιολικά δεν μπορούν με τίποτα να προσαρμοστούν στη μορφή της καμπύλης ζήτησης ηλεκτρισμού, πρέπει απαραίτητα να παρεμβληθεί μια μορφή αποθήκευσης και η λύση που ψάχνουν οι Γερμανοί είναι η κατασκευή εργοστασίων ηλεκτρόλυσης, για μετατροπή της αιολικής ενέργειας σε υδρογόνο και στη συνέχεια αξιοποίηση του υδρογόνου. Με τον τρόπο αυτό η ακριβή αιολική ενέργεια γίνεται ακόμα πιο ακριβή, όταν σ' ένα σύστημα προσθέτεις στοιχεία το κάνεις πιο ακριβό.
Τα Φ/Β, που ακόμα είναι ακριβά, μπορούν πολύ καλύτερα να ενταχθούν στην καμπύλη ζήτησης του συστήματος, καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν να δραστηριοποιούνται ανάλογα με τις ώρες που υπάρχει ο ήλιος και να κοιμούνται τις ώρες που δεν υπάρχει. Ο ηλεκτρισμός ωστόσο επιτρέπει σε πολλές δραστηριότητες να συνεχίζονται ή και να εντείνονται αφού έχει πέσει ο ήλιος, οπότε και για τα Φ/Β είναι απαραίτητο σύστημα αποθήκευσης, που να επιτρέπει την αξιόπιστη συνέχιση ροής των ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνται. Μέχρι και σήμερα τέτοια συστήματα παραμένουν πανάκριβα, γι' αυτό και υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για ο,τιδήποτε νέο ισχυρίζεται πως λύνει το πρόβλημα.
Η Γερμανική Energiewende προωθεί μορφές ενέργειας που μεταβάλλονται διαρκώς, ανάλογα με το αν φυσά ή υπάρχει ήλιος. Δείτε στο επάνω διάγραμμα πως μεταβάλλεται η συνολική εγκατεστημένη ισχύς στα χρόνια της Energiewende και πρέπει να έχουμε κατά νου πως σ' αυτά τα χρόνια αυξήθηκε και η συνολική ζήτηση ηλεκτρισμού, η Γερμανία όχι μόνο δεν είχε μνημόνια, αλλά επωφελήθηκε πολύ απ' τη βύθιση των οικονομιών του Ευρωπαϊκού Νότου. Το 2011, με το τσουνάμι της Φουκουσίμα και την καταστροφή του εργοστασίου της TEPCO, η Γερμανία έκλεισε βεβιασμένα κάποια πυρηνικά κι αυτό είναι εμφανές στο διάγραμμα. Η απόσυρση των υπόλοιπων πυρηνικών αρχικά ήταν προγραμματισμένη να γίνει μέχρι το 2036, αλλά μετά τη Φουκουσίμα η ημερομηνία μεταφέρθηκε πολύ-πολύ νωρίτερα, στο 2022. Και τώρα, με το νέο "κλιματικό" φόρο που προωθεί ο Γκάμπριελ, απειλεί να κλείσει μέχρι το 2020 τα περισσότερα απ' τα λιγνιτικά εργοστάσια, βγάζοντας διαδηλωτές απ' όλη τη Γερμανία στους δρόμους του Βερολίνου και ξεσηκώνοντας τις μεγάλες εταιρείες ενέργειας. Ξαναδείτε τα δυο πρώτα διαγράμματα και αφαιρέστε πυρηνικά και λιγνίτη: τι θα ηλεκτροδοτεί τη Γερμανία το 2023; Ας απαντήσουν οι "παντογνώστες" πολιτικοί. Αν και την απάντηση την έχει ήδη δώσει η πολύ σημαντική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, που παρουσιάσαμε στις 25/3, όπου, στη σκέψη 143, το Δικαστήριο δέχθηκε πως οι κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια στην Ισπανία απορρέουν ιδίως από το σημαντικό μερίδιο που καταλαμβάνουν στον εν λόγω εφοδιασμό οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η αιολική, η υδροηλεκτρική και η ηλιακή ενέργεια.Επειδή ωστόσο οι μηχανικοί δεν περιμένουν τους πολιτικούς να διασφαλίσουν την ηλεκτροδότηση κι έχουν τον τελευταίο λόγο όταν έλθει η στιγμή να κλείσει ένα εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, η αρμόδια υπηρεσία δικτύων Bundesnetzagentur (BNetzA) πρόσφατα "έτρεξε" σενάρια για να δει τα περιθώρια ασφάλειας του συστήματος για τους επόμενους χειμώνες μέχρι το 2020. σε συνεργασία με τους τέσσερις διαχειριστές δικτύων της Γερμανίας (TenneT, Amprion, TransnetBW (πρώην EnBW), 50Hertz). Τα ευρήματα της ανάλυσης ήταν πολύ ενδιαφέροντα καθώς διαπίστωσαν πως: -Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερες εφεδρείες στην περίπτωση που συμπίπτουν μεγάλη αιολική παραγωγή και μεγάλη ζήτηση ηλεκτρισμού (οι περίφημες "στρεφόμενες" εφεδρείες που πρέπει να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμες να υποκαταστήσουν τα αιολικά αν πέσει ο άνεμος). Αν η ζήτηση είναι υψηλή, αλλά δεν υπάρχει υψηλή αιολική & Φ/Β παραγωγή, τότε δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν εφεδρείες. Αυτό με άλλα λόγια θα μπορούσε να λέγεται "όσο μπλέκονται τα αιολικά στα πόδια μας μόνο μπελάς είναι", αλλά αυτά τα πράγματα γράφονται με διαφορετική φρασεολογία σε υπηρεσιακές εκθέσεις. -Η αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα και η αύξηση αιολικών & Φ/Β δημιουργεί νέα σημεία συμφόρησης στα δίκτυα υψηλής τάσης. Πέρα απ' τα γνωστά προβλήματα με την αδυναμία να επεκταθούν τα δίκτυα μεταφοράς των αιολικών απ' τη Βόρεια Γερμανία προς τις πολύ βιομηχανικές Βαυαρία & Βάδη-Βιρτεμβέργη, παρουσιάζεται πλέον και πρόβλημα μεταφοράς στα Νοτιοανατολικά. Ποιο είναι το πιο ωραίο; Θεωρούν ως προτιμότερη λύση την ύπαρξη εφεδρείας από εργοστάσια στην...Πολωνία, παρά στη Νότια Γερμανία! Τι εργοστάσια άραγε να έχει η Πολωνία, όταν το 95% της ηλεκτροδότησής της το παίρνει από τον εγχώριο "θησαυρό" της, το λιγνίτη και το λιθάνθρακα; Για το χειμώνα 2015-16 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε τουλάχιστον 6.700MW, ενώ τον Οκτώβριο 2013, σε προηγούμενο υπολογισμό θεωρούσε πως το χειμώνα 2015-16 θα χρειαζόταν 4.800ΜW, ποσότητα ήδη διπλάσια απ' την αναγκαία για το χειμώνα 2013/14. Τώρα η αναγκαία εφεδρεία, την οποία προφανώς θα επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, αυξάνεται σε 6.700MW, τα οποία οι διαχειριστές δικτύων έχουν ήδη σχεδόν διασφαλίσει πως θα υπάρχουν τόσο από εγχώρια όσο και από ΞΕΝΑ εργοστάσια. Για το χειμώνα 2016-17 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε τουλάχιστον 6.600MW, με την υπόθεση όμως πως θα έχει ολοκληρωθεί ο Δίαυλος της Θουριγγίας, ένα δίκτυο 380KV που θα ενώνει τη Σαξονία-Άνχαλτ με τη Βαυαρία. Για το χειμώνα 2019-20 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε πολύ χαμηλό επίπεδο-έκπληξη, τουλάχιστον 1.600MW, με την υπόθεση περιορισμού εξαγωγών προς Αυστρία σε κατά μέγιστο 5,7GW ή με άλλα μέτρα περιορισμού της συμφόρησης που βρίσκονται υπό συζήτηση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν αυτές οι υποθέσεις δεν ευοδωθούν, η ανάγκη εφεδρείας ανεβαίνει σε 6,1GW. Μετά λοιπόν απ' τα σενάρια του BNetzA, τα οποία μας λένε πως ήδη η "πιο πράσινη από ποτέ" Γερμανία βασίζεται σε εργοστάσια του εξωτερικού για τη διασφάλιση της ηλεκτροδότησής της, αφαιρέστε τα πυρηνικά και τα λιγνιτικά εργοστάσια, που όπως είδαμε στα διαγράμματα αποτελούν τον κορμό της ηλεκτροδότησης. Τι μένει; Μόνο τα πυρηνικά, τα ανθρακικά και τα υδροηλεκτρικά των γειτόνων Γάλλων, Ελβετών, Βέλγων, Τσέχων, Πολωνών. Αλλά επειδή ο ηλεκτρισμός δεν μεταφέρεται μ' αεροπλάνα και βαπόρια και χρειάζεται καλώδια, η Γερμανία χρειάζεται επειγόντως τις διασυνδέσεις των Ευρωπαϊκών δικτύων στο περίφημο, Γερμανικής βεβαίως έμπνευσης, Super Grid, που θα εξασφαλίσει δουλειά σε εταιρείες όπως η Siemens και η ABB. Με τα λεφτά των υπόλοιπων Ευρωπαίων, βεβαίως-βεβαίως... Κι αυτή η κατάσταση στη Γερμανία δείχνει το δρόμο που πρέπει ν' ακολουθήσουμε στην Ελλάδα, για τη διασφάλιση της δικής μας ηλεκτροδότησης: οι δικοί μας γείτονες δεν είναι οι γείτονες της Γερμανίας, είναι η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, η Τουρκία. Μόνο η Βουλγαρία και η Ιταλία δεν φτάνουν. Μπορεί ποτέ κανείς να στηρίξει την ενεργειακή του ασφάλεια σε τέτοιους γείτονες;
Τι είναι αυτό λοιπόν που ηλεκτροδοτεί σήμερα τη Γερμανία; Τα αιολικά & Φ/Β ή μήπως τα πυρηνικά και το κάρβουνο; Την απάντηση μας τη δίνουν οι ίδιοι οι Γερμανοί, με τα επίσημα στοιχεία του Ινστιτούτου Fraunhofer, του φορέα που παρακολουθεί την ανάπτυξη των ΑΠΕ και κάθε τόσο πανηγυρίζει για τα νέα "ρεκόρ" παραγωγής των αιολικών & Φ/Β. Στο 1ο διάγραμμα στην αρχή βλέπουμε την παραγωγή ηλεκτρισμού στη Γερμανία το Μάρτιο 2015. Από κάτω προς τα πάνω βλέπουμε με το μπλε τα υδροηλεκτρικά, με το πράσινο τη βιομάζα, με το κόκκινο τα πυρηνικά, με το ανοικτό καφέ το λιγνίτη με το μαύρο το λιθάνθρακα, με το πορτοκαλί το φυσικό αέριο, με το ανοικτό πράσινο τα αιολικά και με το κίτρινο τα Φ/Β. Στο 2ο διάγραμμα βλέπουμε την ηλεκτροπαραγωγή κατά τον Ιανουάριο, μέσα στο Γερμανικό καταχείμωνο. Είναι περισσότερο από εμφανής η διαφορά στη σταθερή και συνεχή μορφή της ενέργειας που παράγουν οι πρώτες τέσσερις από κάτω πηγές (νερά, βιομάζα, ουράνιο, λιγνίτης), σε αντίθεση με τις έντονες μεταβολές που παρουσιάζουν οι επόμενες πηγές (λιθάνθρακας, αέριο) που μεταβάλλονται ανάλογα με τη ζήτηση απ' το δίκτυο ή τα αιολικά & Φ/Β, που μεταβάλλονται ανάλογα με το αν φυσά ή αν υπάρχει ήλιος.
Τα αιολικά δεν μπορούν με τίποτα να προσαρμοστούν στη μορφή της καμπύλης ζήτησης ηλεκτρισμού, πρέπει απαραίτητα να παρεμβληθεί μια μορφή αποθήκευσης και η λύση που ψάχνουν οι Γερμανοί είναι η κατασκευή εργοστασίων ηλεκτρόλυσης, για μετατροπή της αιολικής ενέργειας σε υδρογόνο και στη συνέχεια αξιοποίηση του υδρογόνου. Με τον τρόπο αυτό η ακριβή αιολική ενέργεια γίνεται ακόμα πιο ακριβή, όταν σ' ένα σύστημα προσθέτεις στοιχεία το κάνεις πιο ακριβό.
Τα Φ/Β, που ακόμα είναι ακριβά, μπορούν πολύ καλύτερα να ενταχθούν στην καμπύλη ζήτησης του συστήματος, καθώς οι άνθρωποι συνηθίζουν να δραστηριοποιούνται ανάλογα με τις ώρες που υπάρχει ο ήλιος και να κοιμούνται τις ώρες που δεν υπάρχει. Ο ηλεκτρισμός ωστόσο επιτρέπει σε πολλές δραστηριότητες να συνεχίζονται ή και να εντείνονται αφού έχει πέσει ο ήλιος, οπότε και για τα Φ/Β είναι απαραίτητο σύστημα αποθήκευσης, που να επιτρέπει την αξιόπιστη συνέχιση ροής των ποσοτήτων ενέργειας που απαιτούνται. Μέχρι και σήμερα τέτοια συστήματα παραμένουν πανάκριβα, γι' αυτό και υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για ο,τιδήποτε νέο ισχυρίζεται πως λύνει το πρόβλημα.
Η Γερμανική Energiewende προωθεί μορφές ενέργειας που μεταβάλλονται διαρκώς, ανάλογα με το αν φυσά ή υπάρχει ήλιος. Δείτε στο επάνω διάγραμμα πως μεταβάλλεται η συνολική εγκατεστημένη ισχύς στα χρόνια της Energiewende και πρέπει να έχουμε κατά νου πως σ' αυτά τα χρόνια αυξήθηκε και η συνολική ζήτηση ηλεκτρισμού, η Γερμανία όχι μόνο δεν είχε μνημόνια, αλλά επωφελήθηκε πολύ απ' τη βύθιση των οικονομιών του Ευρωπαϊκού Νότου. Το 2011, με το τσουνάμι της Φουκουσίμα και την καταστροφή του εργοστασίου της TEPCO, η Γερμανία έκλεισε βεβιασμένα κάποια πυρηνικά κι αυτό είναι εμφανές στο διάγραμμα. Η απόσυρση των υπόλοιπων πυρηνικών αρχικά ήταν προγραμματισμένη να γίνει μέχρι το 2036, αλλά μετά τη Φουκουσίμα η ημερομηνία μεταφέρθηκε πολύ-πολύ νωρίτερα, στο 2022. Και τώρα, με το νέο "κλιματικό" φόρο που προωθεί ο Γκάμπριελ, απειλεί να κλείσει μέχρι το 2020 τα περισσότερα απ' τα λιγνιτικά εργοστάσια, βγάζοντας διαδηλωτές απ' όλη τη Γερμανία στους δρόμους του Βερολίνου και ξεσηκώνοντας τις μεγάλες εταιρείες ενέργειας. Ξαναδείτε τα δυο πρώτα διαγράμματα και αφαιρέστε πυρηνικά και λιγνίτη: τι θα ηλεκτροδοτεί τη Γερμανία το 2023; Ας απαντήσουν οι "παντογνώστες" πολιτικοί. Αν και την απάντηση την έχει ήδη δώσει η πολύ σημαντική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, που παρουσιάσαμε στις 25/3, όπου, στη σκέψη 143, το Δικαστήριο δέχθηκε πως οι κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια στην Ισπανία απορρέουν ιδίως από το σημαντικό μερίδιο που καταλαμβάνουν στον εν λόγω εφοδιασμό οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι η αιολική, η υδροηλεκτρική και η ηλιακή ενέργεια.Επειδή ωστόσο οι μηχανικοί δεν περιμένουν τους πολιτικούς να διασφαλίσουν την ηλεκτροδότηση κι έχουν τον τελευταίο λόγο όταν έλθει η στιγμή να κλείσει ένα εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής, η αρμόδια υπηρεσία δικτύων Bundesnetzagentur (BNetzA) πρόσφατα "έτρεξε" σενάρια για να δει τα περιθώρια ασφάλειας του συστήματος για τους επόμενους χειμώνες μέχρι το 2020. σε συνεργασία με τους τέσσερις διαχειριστές δικτύων της Γερμανίας (TenneT, Amprion, TransnetBW (πρώην EnBW), 50Hertz). Τα ευρήματα της ανάλυσης ήταν πολύ ενδιαφέροντα καθώς διαπίστωσαν πως: -Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερες εφεδρείες στην περίπτωση που συμπίπτουν μεγάλη αιολική παραγωγή και μεγάλη ζήτηση ηλεκτρισμού (οι περίφημες "στρεφόμενες" εφεδρείες που πρέπει να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμες να υποκαταστήσουν τα αιολικά αν πέσει ο άνεμος). Αν η ζήτηση είναι υψηλή, αλλά δεν υπάρχει υψηλή αιολική & Φ/Β παραγωγή, τότε δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν εφεδρείες. Αυτό με άλλα λόγια θα μπορούσε να λέγεται "όσο μπλέκονται τα αιολικά στα πόδια μας μόνο μπελάς είναι", αλλά αυτά τα πράγματα γράφονται με διαφορετική φρασεολογία σε υπηρεσιακές εκθέσεις. -Η αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα και η αύξηση αιολικών & Φ/Β δημιουργεί νέα σημεία συμφόρησης στα δίκτυα υψηλής τάσης. Πέρα απ' τα γνωστά προβλήματα με την αδυναμία να επεκταθούν τα δίκτυα μεταφοράς των αιολικών απ' τη Βόρεια Γερμανία προς τις πολύ βιομηχανικές Βαυαρία & Βάδη-Βιρτεμβέργη, παρουσιάζεται πλέον και πρόβλημα μεταφοράς στα Νοτιοανατολικά. Ποιο είναι το πιο ωραίο; Θεωρούν ως προτιμότερη λύση την ύπαρξη εφεδρείας από εργοστάσια στην...Πολωνία, παρά στη Νότια Γερμανία! Τι εργοστάσια άραγε να έχει η Πολωνία, όταν το 95% της ηλεκτροδότησής της το παίρνει από τον εγχώριο "θησαυρό" της, το λιγνίτη και το λιθάνθρακα; Για το χειμώνα 2015-16 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε τουλάχιστον 6.700MW, ενώ τον Οκτώβριο 2013, σε προηγούμενο υπολογισμό θεωρούσε πως το χειμώνα 2015-16 θα χρειαζόταν 4.800ΜW, ποσότητα ήδη διπλάσια απ' την αναγκαία για το χειμώνα 2013/14. Τώρα η αναγκαία εφεδρεία, την οποία προφανώς θα επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, αυξάνεται σε 6.700MW, τα οποία οι διαχειριστές δικτύων έχουν ήδη σχεδόν διασφαλίσει πως θα υπάρχουν τόσο από εγχώρια όσο και από ΞΕΝΑ εργοστάσια. Για το χειμώνα 2016-17 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε τουλάχιστον 6.600MW, με την υπόθεση όμως πως θα έχει ολοκληρωθεί ο Δίαυλος της Θουριγγίας, ένα δίκτυο 380KV που θα ενώνει τη Σαξονία-Άνχαλτ με τη Βαυαρία. Για το χειμώνα 2019-20 το BNetzA καθόρισε την απαραίτητη ανάγκη εφεδρείας σε πολύ χαμηλό επίπεδο-έκπληξη, τουλάχιστον 1.600MW, με την υπόθεση περιορισμού εξαγωγών προς Αυστρία σε κατά μέγιστο 5,7GW ή με άλλα μέτρα περιορισμού της συμφόρησης που βρίσκονται υπό συζήτηση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν αυτές οι υποθέσεις δεν ευοδωθούν, η ανάγκη εφεδρείας ανεβαίνει σε 6,1GW. Μετά λοιπόν απ' τα σενάρια του BNetzA, τα οποία μας λένε πως ήδη η "πιο πράσινη από ποτέ" Γερμανία βασίζεται σε εργοστάσια του εξωτερικού για τη διασφάλιση της ηλεκτροδότησής της, αφαιρέστε τα πυρηνικά και τα λιγνιτικά εργοστάσια, που όπως είδαμε στα διαγράμματα αποτελούν τον κορμό της ηλεκτροδότησης. Τι μένει; Μόνο τα πυρηνικά, τα ανθρακικά και τα υδροηλεκτρικά των γειτόνων Γάλλων, Ελβετών, Βέλγων, Τσέχων, Πολωνών. Αλλά επειδή ο ηλεκτρισμός δεν μεταφέρεται μ' αεροπλάνα και βαπόρια και χρειάζεται καλώδια, η Γερμανία χρειάζεται επειγόντως τις διασυνδέσεις των Ευρωπαϊκών δικτύων στο περίφημο, Γερμανικής βεβαίως έμπνευσης, Super Grid, που θα εξασφαλίσει δουλειά σε εταιρείες όπως η Siemens και η ABB. Με τα λεφτά των υπόλοιπων Ευρωπαίων, βεβαίως-βεβαίως... Κι αυτή η κατάσταση στη Γερμανία δείχνει το δρόμο που πρέπει ν' ακολουθήσουμε στην Ελλάδα, για τη διασφάλιση της δικής μας ηλεκτροδότησης: οι δικοί μας γείτονες δεν είναι οι γείτονες της Γερμανίας, είναι η Αλβανία, η ΠΓΔΜ, η Τουρκία. Μόνο η Βουλγαρία και η Ιταλία δεν φτάνουν. Μπορεί ποτέ κανείς να στηρίξει την ενεργειακή του ασφάλεια σε τέτοιους γείτονες;
Η ασφάλεια ηλεκτροδότησης και πώς να τη χάσετε. Η περίπτωση της Βρετανίας
Στις προηγούμενες αναρτήσεις είδαμε πώς οι αποφάσεις των πολιτικών επηρέασαν αρνητικά την ασφάλεια ηλεκτροδότησης τόσο της Ελλάδας όσο και της Γερμανίας. Τώρα θα δούμε την περίπτωση της Βρετανίας, που έχει τις δικές της ιδιομορφίες, αλλά καταλήγει σε παρόμοιες καταστάσεις: οι πολιτικές αποφάσεις να επηρεάζουν σοβαρά την ασφάλεια ηλεκτροδότησης και οι μηχανικοί να τρέχουν να προλάβουν τα χειρότερα.
Όλα φυσικά ξεκινούν απ' την πολιτική της ΕΕ όχι απλά να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, αλλά να επιβάλλει την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ σε τόσο μεγάλα ποσοστά, που αναγκαστικά κατεύθυνε τις επενδύσεις σε συγκεκριμένες τεχνολογίες, τα αιολικά & τα Φ/Β. Γιατί άραγε; Ποιος θα ωφελούνταν απ' αυτό; Για τη Βρετανία υπάρχει η υποχρέωση το 2020 να παράγει το 15% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ και για να το πετύχει αυτό, με το Εθνικό Σχέδιο ΑΠΕ το 2009 έθεσε στόχο να παράγει περί το 30% του ηλεκτρισμού από ΑΠΕ. Στην κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών, ήταν Υπουργός Ενέργειας ο "κλιματολάγνος" και "αιολικός" Φιλ. Δημοκράτης Edward Davey, που απέτυχε να επανεκλεγεί στις εκλογές της 7ης Μαΐου, ίσως επειδή στη σελ. 44 της έκθεσης παρακολούθησης του Εθνικού Σχεδίου το 2013 έβαλε το παρακάτω απόσπασμα: "114. Onshore wind, as one of the most cost effective and proven renewable energy technologies, has an important part to play in a responsible and balanced UK energy policy" - "Τα χερσαία αιολικά, ως μια απ' τις πιο οικονομικές και δοκιμασμένες τεχνολογίες ΑΠΕ, έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν σε μια υπεύθυνη και ισορροπημένη ενεργειακή πολιτική του ΗΒ". Η επόμενη έκθεση παρακολούθησης είναι προγραμματισμένη για...το τέλος του 2015 και μάλλον θα έχει πολύ ενδιαφέρον, μετά την απρόσμενη αυτοδυναμία των Συντηρητικών, που δεν θέλουν να ξανακούσουν για χερσαία αιολικά.
Όλα φυσικά ξεκινούν απ' την πολιτική της ΕΕ όχι απλά να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, αλλά να επιβάλλει την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ σε τόσο μεγάλα ποσοστά, που αναγκαστικά κατεύθυνε τις επενδύσεις σε συγκεκριμένες τεχνολογίες, τα αιολικά & τα Φ/Β. Γιατί άραγε; Ποιος θα ωφελούνταν απ' αυτό; Για τη Βρετανία υπάρχει η υποχρέωση το 2020 να παράγει το 15% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ και για να το πετύχει αυτό, με το Εθνικό Σχέδιο ΑΠΕ το 2009 έθεσε στόχο να παράγει περί το 30% του ηλεκτρισμού από ΑΠΕ. Στην κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών-Φιλελεύθερων Δημοκρατών, ήταν Υπουργός Ενέργειας ο "κλιματολάγνος" και "αιολικός" Φιλ. Δημοκράτης Edward Davey, που απέτυχε να επανεκλεγεί στις εκλογές της 7ης Μαΐου, ίσως επειδή στη σελ. 44 της έκθεσης παρακολούθησης του Εθνικού Σχεδίου το 2013 έβαλε το παρακάτω απόσπασμα: "114. Onshore wind, as one of the most cost effective and proven renewable energy technologies, has an important part to play in a responsible and balanced UK energy policy" - "Τα χερσαία αιολικά, ως μια απ' τις πιο οικονομικές και δοκιμασμένες τεχνολογίες ΑΠΕ, έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν σε μια υπεύθυνη και ισορροπημένη ενεργειακή πολιτική του ΗΒ". Η επόμενη έκθεση παρακολούθησης είναι προγραμματισμένη για...το τέλος του 2015 και μάλλον θα έχει πολύ ενδιαφέρον, μετά την απρόσμενη αυτοδυναμία των Συντηρητικών, που δεν θέλουν να ξανακούσουν για χερσαία αιολικά.
Τι ηλεκτροδότησε τη Βρετανία το 2014; Το βλέπουμε στην έκθεση Energy Trends του Βρετανικού Υπ. Ενέργειας, έκδοση Μαρτίου 2015: φυσικό αέριο 30,2%, κάρβουνο 29,1%, πυρηνικά 19,0%, αιολικά-Φ/Β (& κυματική-παλιρροϊκή) 10,61%, βιομάζα 6,84%, υδροηλεκτρικά 1,77%, απορρίμματα/βιοαέριο 1,06%, αντλησιοταμίευση και πετρέλαιο κάτω του 1% το καθένα. Οι ΑΠΕ (αιολικά+Φ/Β+νερά+βιομάζα) έδωσαν αθροιστικά το 19,2% και υπάρχει πολύ μακρύς και δύσκολος δρόμος ακόμα για το στόχο του 2020. Δρόμος που επηρεάζεται από δυο δημοψηφίσματα: -Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, που έγινε πέρυσι και απορρίφθηκε, αλλά μετά τη σαρωτική επικράτηση των Εθνικιστών στη Σκωτία κατά τις εκλογές της 7ης Μαΐου μάλλον θα επανέλθει στο προσκήνιο, και - Το δημοψήφισμα που εξήγγειλε ο Κάμερον, αμέσως μετά την απρόσμενη αυτοδυναμία του, για την έξοδο της Βρετανίας απ' την ΕΕ, το περίφημο "Brexit".
Η Σκωτία έχει ένα εξαιρετικό αιολικό δυναμικό κι έχει γεμίσει χερσαία αιολικά, σε βαθμό που σε περίπτωση που τυχόν νέο δημοψήφισμα καταλήξει υπέρ της ανεξαρτησίας, να παραμένει απόλυτα εξαρτημένη απ' την Αγγλία μέσω των καλωδίων υψηλής τάσης, που διαχέουν το τυχαίο και αναξιόπιστο αιολικό ρεύμα στο ευρύτερο δίκτυο των βρετανικών νησιών κι από εκεί προς το δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Η κατάσταση θα γίνει πολύ-πολύ χειρότερη όταν κλείσει σύντομα το παλιό και πολύ μεγάλο ανθρακικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής Longannet, ισχύος 2400MW, το μεγαλύτερο της Σκωτίας, το οποίο όταν κατασκευάστηκε το 1970 ήταν το μεγαλύτερο ανθρακικό στην Ευρώπη. Το εργοστάσιο επρόκειτο ν' αποσυρθεί το 2020, αλλά η ιδιοκτήτρια Scottish Power είπε πως οι "πράσινοι" φόροι και οι υψηλές χρεώσεις δικτύου το μετατρέπουν σε μη οικονομικό ήδη από το 2017. Και το 2023 προγραμματίζουν να κλείσουν και τα πυρηνικά εργοστάσια Torness (1190MW, κατασκευής 1988) και Hunterston (965MW, κατασκευής 1976), που παράγουν περίπου το 1/3 του ηλεκτρισμού. Αν οι Σκωτσέζοι πολιτικοί νομίζουν πως μπορούν να ηλεκτροδοτούνται με αιολικά, όσο καλό αιολικό δυναμικό κι αν έχουν, είναι μάλλον καιρός να ξαναγυρίσουν στα γυμνασιακά θρανία, για να ξαναμελετήσουν τα βασικά του ηλεκτρισμού, που μάλλον τα έχουν ξεχάσει. Και δεν είναι μόνο η Σκωτία που έχει αιολικά, είναι και η Αγγλία, που ήδη έχει πολλά και ο Κάμερον θέλει να συνεχίσει να βάζει τα πανάκριβα υπεράκτια, ελπίζοντας πως θα καλύψει την υποχρέωση για το στόχο του 2020 κρατώντας τα αιολικά μακριά απ' το οπτικό πεδίο των ψηφοφόρων.
Η Σκωτία έχει ένα εξαιρετικό αιολικό δυναμικό κι έχει γεμίσει χερσαία αιολικά, σε βαθμό που σε περίπτωση που τυχόν νέο δημοψήφισμα καταλήξει υπέρ της ανεξαρτησίας, να παραμένει απόλυτα εξαρτημένη απ' την Αγγλία μέσω των καλωδίων υψηλής τάσης, που διαχέουν το τυχαίο και αναξιόπιστο αιολικό ρεύμα στο ευρύτερο δίκτυο των βρετανικών νησιών κι από εκεί προς το δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Η κατάσταση θα γίνει πολύ-πολύ χειρότερη όταν κλείσει σύντομα το παλιό και πολύ μεγάλο ανθρακικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής Longannet, ισχύος 2400MW, το μεγαλύτερο της Σκωτίας, το οποίο όταν κατασκευάστηκε το 1970 ήταν το μεγαλύτερο ανθρακικό στην Ευρώπη. Το εργοστάσιο επρόκειτο ν' αποσυρθεί το 2020, αλλά η ιδιοκτήτρια Scottish Power είπε πως οι "πράσινοι" φόροι και οι υψηλές χρεώσεις δικτύου το μετατρέπουν σε μη οικονομικό ήδη από το 2017. Και το 2023 προγραμματίζουν να κλείσουν και τα πυρηνικά εργοστάσια Torness (1190MW, κατασκευής 1988) και Hunterston (965MW, κατασκευής 1976), που παράγουν περίπου το 1/3 του ηλεκτρισμού. Αν οι Σκωτσέζοι πολιτικοί νομίζουν πως μπορούν να ηλεκτροδοτούνται με αιολικά, όσο καλό αιολικό δυναμικό κι αν έχουν, είναι μάλλον καιρός να ξαναγυρίσουν στα γυμνασιακά θρανία, για να ξαναμελετήσουν τα βασικά του ηλεκτρισμού, που μάλλον τα έχουν ξεχάσει. Και δεν είναι μόνο η Σκωτία που έχει αιολικά, είναι και η Αγγλία, που ήδη έχει πολλά και ο Κάμερον θέλει να συνεχίσει να βάζει τα πανάκριβα υπεράκτια, ελπίζοντας πως θα καλύψει την υποχρέωση για το στόχο του 2020 κρατώντας τα αιολικά μακριά απ' το οπτικό πεδίο των ψηφοφόρων.
Όμως αιολικά χωρίς καλωδιακές διασυνδέσεις προς ένα ευρύτερο δίκτυο δεν γίνονται και μόλις το National Grid, ο διαχειριστής του δικτύου μεταφοράς της Βρετανίας, άκουσε για δημοψήφισμα εξόδου της Βρετανίας απ' την ΕΕ έσπευσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: Ο Διευθύνων Σύμβουλος δήλωσε στο Reuters πως έξοδος απ' την ΕΕ δεν μπορεί να σημάνει κι έξοδο απ' την αγορά ηλεκτρισμού της ΕΕ, οι καλωδιακές διασυνδέσεις με την ηπειρωτική Ευρώπη είναι ζωτικής σημασίας και χρειάζονται κι άλλες. Το National Grid έχει ήδη ξεκινήσει μελέτη, που θα καταδεικνύει τα οφέλη απ' τη συμμετοχή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Οφέλη που καρπώνεται ασφαλώς το National Grid, το οποίο αντλεί ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της κερδοφορίας του απ' την αγορά των ΗΠΑ, όπου επίσης δραστηριοποιείται.
Κλείνοντας την τριλογία για την ασφάλεια ηλεκτροδότησης, από τις τρεις περιπτώσεις χωρών που είδαμε, Ελλάδα-Γερμανία-Βρετανία, γίνεται σαφές πως κύριο ρόλο παίζει η γεωγραφική θέση και το ενεργειακό μείγμα, κάθε χώρα έχει τις δικές της ιδιομορφίες, "ένα κοστούμι δεν ταιριάζει σ' όλους". Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να γίνει η "Δανία του Νότου", η Βρετανία δεν αντέχει με τίποτα ν' αποκοπεί καλωδιακά απ' την ηπειρωτική Ευρώπη, η Γερμανία στρογγυλοκάθεται στη γεωγραφική της θέση στο κέντρο της Ευρώπης. Γι' αυτό και ο ρόλος των επιμέρους εθνικών χωρών στην ενέργεια είναι αναντικατάστατος. Εκτός κι αν θέλει κανείς να παραδώσει τα κλειδιά της χώρας στις Βρυξέλλες και, μέσω των Βρυξελλών, στο Βερολίνο.
Κλείνοντας την τριλογία για την ασφάλεια ηλεκτροδότησης, από τις τρεις περιπτώσεις χωρών που είδαμε, Ελλάδα-Γερμανία-Βρετανία, γίνεται σαφές πως κύριο ρόλο παίζει η γεωγραφική θέση και το ενεργειακό μείγμα, κάθε χώρα έχει τις δικές της ιδιομορφίες, "ένα κοστούμι δεν ταιριάζει σ' όλους". Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να γίνει η "Δανία του Νότου", η Βρετανία δεν αντέχει με τίποτα ν' αποκοπεί καλωδιακά απ' την ηπειρωτική Ευρώπη, η Γερμανία στρογγυλοκάθεται στη γεωγραφική της θέση στο κέντρο της Ευρώπης. Γι' αυτό και ο ρόλος των επιμέρους εθνικών χωρών στην ενέργεια είναι αναντικατάστατος. Εκτός κι αν θέλει κανείς να παραδώσει τα κλειδιά της χώρας στις Βρυξέλλες και, μέσω των Βρυξελλών, στο Βερολίνο.
ΠΗΓΗ
