Οι Ισπανοί μαθαίνουν απ' τα παθήματα με τα Φ/Β. Οι Έλληνες έμαθαν άραγε;
Το Πουερτολιάνο είναι μια μικρή βιομηχανική πόλη της Ισπανίας, 52 χιλ. κατοίκων, στα νότια της Μαδρίτης, περίπου στα μισά της απόστασης απ' τη Γρανάδα, στην περιοχή Καστίλλης-Λα Μάντσα, όπου ο Δον Κιχώτης πολεμούσε με τους ανεμόμυλους. Στον 20ο αιώνα το όνομα της πόλης ήταν συνώνυμο με το κάρβουνο. Η σταδιακή εξάντληση των αποθεμάτων κάρβουνου έφερε ύφεση στην πόλη, μέχρι που ο Δήμαρχος αποφάσισε να τη μετατρέψει σε πόλη της ηλιακής ενέργειας. Το σύνθημα "Sun Moves Us" (Μας κινεί ο ήλιος) έγινε κυρίαρχο και προσήλκυσε το ενδιαφέρον πολλών εταιρειών.
Το 2007 η Ισπανία αποφάσισε να δώσει γενναία επιδότηση στην ηλιακή ενέργεια, προσφέροντας τιμή 58 λεπτά/κιλοβατώρα, με αποτέλεσμα να συρρεύσουν στην περιοχή "επενδυτές" απ' όλο τον κόσμο. Οι αγρότες σταμάτησαν να καλλιεργούν κι άρχισαν να πουλούν τη γη τους σε πολυεθνικές εταιρείες, που έστηναν ηλιακά πάρκα. Σχεδόν τα μισά ηλιακά πάρκα που εγκαταστάθηκαν το 2008 παγκοσμίως ήταν στην Ισπανία. Το Πουερτολιάνο είδε ξαφνικά πολύ χρήμα, το 2008 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για την τοπική οικονομία και η ανεργία, ενδημική στην Ισπανία απ' τα χρόνια του φρανκισμού, σχεδόν εξαφανίστηκε στην περιοχή. Εταιρείες κατασκευής φωτοβολταϊκών πάνελ και διάφοροι προμηθευτές υλικών και εξοπλισμού εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, θέλοντας να επωφεληθούν απ' τη βιομηχανική άνθηση. Εμφανίστηκαν ερευνητικά ινστιτούτα και πειραματικές εγκαταστάσεις, από νέες στο χώρο εταιρείες όπως οι Iberdrola, Solaria, Renovalia.
Όμως η Ισπανία γρήγορα κατάλαβε ότι... με την τιμή των 58 λεπτών ουσιαστικά πλήρωνε πολλά λεφτά για τα ίδια πράγματα που οπουδήποτε αλλού στον κόσμο τα πλήρωναν φθηνότερα: ανταγωνισμός και παγκοσμιοποίηση έφεραν την Ισπανία σε αδιέξοδο. Το Σεπτέμβριο του 2008 η Ισπανική κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι η αγορά είχε υπερθερμανθεί κι ότι δεν θα έπρεπε να επιδοτεί την ηλιακή ενέργεια επ' αόριστο. Έριξε τότε τις επιδοτήσεις κι έβαλε φραγμό σε νέες εγκαταστάσεις. Το αποτέλεσμα; Εργοστάσια κατασκευής πάνελ έκλεισαν, χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν τις δουλειές τους, οι τράπεζες σταμάτησαν τις χρηματοδοτήσεις και οι εταιρείες εγκατέλειψαν τα νέα έργα. Και το Πουερτολιάνο ξαναγύρισε στην οικονομική δυσπραγία, ενώ ο Δήμαρχος αναρωτιόταν "Γιατί περιορίζουν την ηλιακή ενέργεια, αφού ο ήλιος είναι ανεξάντλητος;"
Τα πιο πάνω είναι η εισαγωγή μιας απ' τις πρώτες αναρτήσεις σ' αυτό το ιστολόγιο, στις 2/1/2014, ανάρτηση που την υποδεχθήκατε με τεράστιο ενδιαφέρον κι ενάμιση χρόνο μετά εξακολουθεί να είναι πολύ ψηλά στις προτιμήσεις σας.
Το 2007 η Ισπανία αποφάσισε να δώσει γενναία επιδότηση στην ηλιακή ενέργεια, προσφέροντας τιμή 58 λεπτά/κιλοβατώρα, με αποτέλεσμα να συρρεύσουν στην περιοχή "επενδυτές" απ' όλο τον κόσμο. Οι αγρότες σταμάτησαν να καλλιεργούν κι άρχισαν να πουλούν τη γη τους σε πολυεθνικές εταιρείες, που έστηναν ηλιακά πάρκα. Σχεδόν τα μισά ηλιακά πάρκα που εγκαταστάθηκαν το 2008 παγκοσμίως ήταν στην Ισπανία. Το Πουερτολιάνο είδε ξαφνικά πολύ χρήμα, το 2008 ήταν μια πολύ καλή χρονιά για την τοπική οικονομία και η ανεργία, ενδημική στην Ισπανία απ' τα χρόνια του φρανκισμού, σχεδόν εξαφανίστηκε στην περιοχή. Εταιρείες κατασκευής φωτοβολταϊκών πάνελ και διάφοροι προμηθευτές υλικών και εξοπλισμού εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, θέλοντας να επωφεληθούν απ' τη βιομηχανική άνθηση. Εμφανίστηκαν ερευνητικά ινστιτούτα και πειραματικές εγκαταστάσεις, από νέες στο χώρο εταιρείες όπως οι Iberdrola, Solaria, Renovalia.
Όμως η Ισπανία γρήγορα κατάλαβε ότι... με την τιμή των 58 λεπτών ουσιαστικά πλήρωνε πολλά λεφτά για τα ίδια πράγματα που οπουδήποτε αλλού στον κόσμο τα πλήρωναν φθηνότερα: ανταγωνισμός και παγκοσμιοποίηση έφεραν την Ισπανία σε αδιέξοδο. Το Σεπτέμβριο του 2008 η Ισπανική κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι η αγορά είχε υπερθερμανθεί κι ότι δεν θα έπρεπε να επιδοτεί την ηλιακή ενέργεια επ' αόριστο. Έριξε τότε τις επιδοτήσεις κι έβαλε φραγμό σε νέες εγκαταστάσεις. Το αποτέλεσμα; Εργοστάσια κατασκευής πάνελ έκλεισαν, χιλιάδες εργαζόμενοι έχασαν τις δουλειές τους, οι τράπεζες σταμάτησαν τις χρηματοδοτήσεις και οι εταιρείες εγκατέλειψαν τα νέα έργα. Και το Πουερτολιάνο ξαναγύρισε στην οικονομική δυσπραγία, ενώ ο Δήμαρχος αναρωτιόταν "Γιατί περιορίζουν την ηλιακή ενέργεια, αφού ο ήλιος είναι ανεξάντλητος;"
Τα πιο πάνω είναι η εισαγωγή μιας απ' τις πρώτες αναρτήσεις σ' αυτό το ιστολόγιο, στις 2/1/2014, ανάρτηση που την υποδεχθήκατε με τεράστιο ενδιαφέρον κι ενάμιση χρόνο μετά εξακολουθεί να είναι πολύ ψηλά στις προτιμήσεις σας.
Ο "ανεξάντλητος ήλιος" είχε ως αποτέλεσμα ένα τεράστιο έλλειμμα στο λογαριασμό ΑΠΕ της Ισπανίας, 30 δισ. ευρώ ήδη το 2013, όταν η Ισπανία ήδη είχε βρεθεί να παλεύει κι αυτή για ν' αποφύγει τα δεσμά των μνημονίων. Οπότε η Ισπανική κυβέρνηση, αφού έπαθε, φαίνεται πως έμαθε το μάθημά της και δεν θέλει να ξανακούσει για "δωρεάν ήλιο", έχει περικόψει προ πολλού τις επιδοτήσεις για νέα Φ/Β και κοιτάζει πλέον να δει τι θα κάνει μ' αυτά που ήδη εγκαταστάθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.
Στις αρχές Ιουνίου η Ισπανική κυβέρνηση έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ένα νέο σχέδιο νόμου, που επιβάλλοντας μεγάλα πρόστιμα περίπου θέτει "εκτός νόμου" τα συστήματα αποθήκευσης της ηλιακής ενέργειας σε μπαταρίες, εφόσον το Φ/Β πάρκο είναι συνδεμένο στο εθνικό δίκτυο. Εάν το Φ/Β σύστημα δεν είναι συνδεμένο με το δίκτυο, πρόκειται δηλαδή καθαρά για σύστημα ιδιοπαραγωγής, δεν επιβάλλεται πρόστιμο, καθώς δεν υπάρχει λόγος, η ιδιοπαραγόμενη ηλιακή ενέργεια με αποθήκευση σε μπαταρίες είναι ήδη πολύ πιο ακριβή απ' την ενέργεια στο δίκτυο.
Η ιδεοληψία πως τα συμβατικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής θα υπάρχουν "βρέξει-χιονίσει", για να παρέχουν συμπληρωματικά ρεύμα στην ίδια μέχρι τώρα τιμή σ' όλους όσους βάζουν Φ/Β ή Φ/Β με μπαταρίες για να παράγουν "το δικό τους ρεύμα" δεν αντέχει στην κοινή λογική. Τα εργοστάσια απασχολούν κεφάλαια, απασχολούν προσωπικό, έχουν κόστος συντήρησης, έχουν κόστος αποθεμάτων, δεν μπορεί απλά να υπάρχουν χωρίς ν' αποζημιώνονται για να υπάρχουν. Όσο λιγότερη ενέργεια αναγκαστούν να πουλήσουν στο δίκτυο, τόσο πιο ακριβή θα πρέπει να είναι η τιμή της, καθώς διαφορετικά, αν δεν "βγαίνουν", θ' αναγκαστούν να κλείσουν, τόσο απλά. Αλλά, επειδή η ηλεκτρική ενέργεια είναι το προϊόν με το μοναδικό χαρακτηριστικό να μην μπορεί ν' αποθηκευτεί οικονομικά, αν τα εργοστάσια κλείσουν η ασφάλεια εφοδιασμού "θα έχει πάει περίπατο", όχι μόνο για τους καταναλωτές που έβαλαν δικά τους Φ/Β, αλλά για όλο το κοινωνικό σύνολο.
Όταν λοιπόν την άνοιξη η Ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως, με βάση το νέο νόμο για τις ΑΠΕ (RD413/2014) θα κάνει δημοπρασία για την αδειοδότηση νέων έργων, 500MW αιολικά και 200MW βιομάζα, το λόμπυ των Φ/Β είδε με μεγάλη δυσαρέσκεια την εξαίρεση της ηλιακής ενέργειας. Είχε προηγηθεί στις αρχές του έτους κι άλλη δημοπρασία, στα Κανάρια Νησιά, αποκλειστικά για αιολικά, παρόλο που η γεωγραφική θέση των Νησιών τους εξασφαλίζει τη μέγιστη ηλιοφάνεια στην Ισπανία. Η νέα μέθοδος των δημοπρασιών εφαρμόζεται ήδη και στη Βρετανία, μετά τα μέτρα που είχε ανακοινώσει πέρυσι η Κομισιόν για τις επιτρεπόμενες κρατικές ενισχύσεις στην ενέργεια, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η επιβάρυνση για τους καταναλωτές. Και με το νέο νόμο όλες οι ΑΠΕ είναι πλέον υποχρεωμένες να πουλούν την ενέργεια που παράγουν με όρους ανταγωνισμού στο ηλεκτρικό σύστημα, χωρίς άλλες επιδοτήσεις. Αλλά η Ισπανία έχει ήδη υπερβολικά πολλή εγκατεστημένη ισχύ για τις ανάγκες της και πασχίζει να εξάγει προς την υπόλοιπη Ευρώπη μέσω Γαλλίας, πιέζοντας και για νέα δίκτυα διασύνδεσης. Και κάπως έτσι το πρώτο επτάμηνο 2015 στην Ισπανία, με τον "ανεξάντλητο" και "δωρεάν" ήλιο, δεν εγκαταστάθηκε ούτε ένα νέο MW Φ/Β.Η παρέμβαση των πολιτικών στην ενέργεια, σ' όλη τη Γερμανικής επιρροής ΕΕ, είχε σαν αποτέλεσμα την εκτόξευση του κόστους του ηλεκτρισμού για τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Μόνος πραγματικά ωφελημένος ήταν η Γερμανική βιομηχανία, που εξάγει σ' όλη την Ευρώπη -κι όχι μόνο- ανεμογεννήτριες και Φ/Β και εισάγει τα ευρώ των "εταίρων", σωρεύοντας τεράστια εμπορικά πλεονάσματα. Οπότε η γενική πτώση "των εταίρων" μπορεί να προέρχεται είτε απ' το αρσενικό ("εταίρος") είτε το θηλυκό γένος ("εταίρα"). Διαλέγετε και παίρνετε. Κι έρχονται κι εκλογές...
Στις αρχές Ιουνίου η Ισπανική κυβέρνηση έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ένα νέο σχέδιο νόμου, που επιβάλλοντας μεγάλα πρόστιμα περίπου θέτει "εκτός νόμου" τα συστήματα αποθήκευσης της ηλιακής ενέργειας σε μπαταρίες, εφόσον το Φ/Β πάρκο είναι συνδεμένο στο εθνικό δίκτυο. Εάν το Φ/Β σύστημα δεν είναι συνδεμένο με το δίκτυο, πρόκειται δηλαδή καθαρά για σύστημα ιδιοπαραγωγής, δεν επιβάλλεται πρόστιμο, καθώς δεν υπάρχει λόγος, η ιδιοπαραγόμενη ηλιακή ενέργεια με αποθήκευση σε μπαταρίες είναι ήδη πολύ πιο ακριβή απ' την ενέργεια στο δίκτυο.
Η ιδεοληψία πως τα συμβατικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής θα υπάρχουν "βρέξει-χιονίσει", για να παρέχουν συμπληρωματικά ρεύμα στην ίδια μέχρι τώρα τιμή σ' όλους όσους βάζουν Φ/Β ή Φ/Β με μπαταρίες για να παράγουν "το δικό τους ρεύμα" δεν αντέχει στην κοινή λογική. Τα εργοστάσια απασχολούν κεφάλαια, απασχολούν προσωπικό, έχουν κόστος συντήρησης, έχουν κόστος αποθεμάτων, δεν μπορεί απλά να υπάρχουν χωρίς ν' αποζημιώνονται για να υπάρχουν. Όσο λιγότερη ενέργεια αναγκαστούν να πουλήσουν στο δίκτυο, τόσο πιο ακριβή θα πρέπει να είναι η τιμή της, καθώς διαφορετικά, αν δεν "βγαίνουν", θ' αναγκαστούν να κλείσουν, τόσο απλά. Αλλά, επειδή η ηλεκτρική ενέργεια είναι το προϊόν με το μοναδικό χαρακτηριστικό να μην μπορεί ν' αποθηκευτεί οικονομικά, αν τα εργοστάσια κλείσουν η ασφάλεια εφοδιασμού "θα έχει πάει περίπατο", όχι μόνο για τους καταναλωτές που έβαλαν δικά τους Φ/Β, αλλά για όλο το κοινωνικό σύνολο.
Όταν λοιπόν την άνοιξη η Ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως, με βάση το νέο νόμο για τις ΑΠΕ (RD413/2014) θα κάνει δημοπρασία για την αδειοδότηση νέων έργων, 500MW αιολικά και 200MW βιομάζα, το λόμπυ των Φ/Β είδε με μεγάλη δυσαρέσκεια την εξαίρεση της ηλιακής ενέργειας. Είχε προηγηθεί στις αρχές του έτους κι άλλη δημοπρασία, στα Κανάρια Νησιά, αποκλειστικά για αιολικά, παρόλο που η γεωγραφική θέση των Νησιών τους εξασφαλίζει τη μέγιστη ηλιοφάνεια στην Ισπανία. Η νέα μέθοδος των δημοπρασιών εφαρμόζεται ήδη και στη Βρετανία, μετά τα μέτρα που είχε ανακοινώσει πέρυσι η Κομισιόν για τις επιτρεπόμενες κρατικές ενισχύσεις στην ενέργεια, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η επιβάρυνση για τους καταναλωτές. Και με το νέο νόμο όλες οι ΑΠΕ είναι πλέον υποχρεωμένες να πουλούν την ενέργεια που παράγουν με όρους ανταγωνισμού στο ηλεκτρικό σύστημα, χωρίς άλλες επιδοτήσεις. Αλλά η Ισπανία έχει ήδη υπερβολικά πολλή εγκατεστημένη ισχύ για τις ανάγκες της και πασχίζει να εξάγει προς την υπόλοιπη Ευρώπη μέσω Γαλλίας, πιέζοντας και για νέα δίκτυα διασύνδεσης. Και κάπως έτσι το πρώτο επτάμηνο 2015 στην Ισπανία, με τον "ανεξάντλητο" και "δωρεάν" ήλιο, δεν εγκαταστάθηκε ούτε ένα νέο MW Φ/Β.Η παρέμβαση των πολιτικών στην ενέργεια, σ' όλη τη Γερμανικής επιρροής ΕΕ, είχε σαν αποτέλεσμα την εκτόξευση του κόστους του ηλεκτρισμού για τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Μόνος πραγματικά ωφελημένος ήταν η Γερμανική βιομηχανία, που εξάγει σ' όλη την Ευρώπη -κι όχι μόνο- ανεμογεννήτριες και Φ/Β και εισάγει τα ευρώ των "εταίρων", σωρεύοντας τεράστια εμπορικά πλεονάσματα. Οπότε η γενική πτώση "των εταίρων" μπορεί να προέρχεται είτε απ' το αρσενικό ("εταίρος") είτε το θηλυκό γένος ("εταίρα"). Διαλέγετε και παίρνετε. Κι έρχονται κι εκλογές...
