Χρύσα (Βαρδέα)
1933 – 2013 
Χρύσα (Βαρδέα): Διακεκριμένη Ελληνίδα γλύπτρια, που έζησε και δημιούργησε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπήρξε από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λουμινισμού στο χώρο της γλυπτικής και φιλοτέχνησε τα έργα της με διάφορα υλικά, όπως χάλυβα, αλουμίνιο, γύψο, νέον και ακρυλικό γυαλί (πλεξιγκλάς). Στο διεθνές κοινό ήταν γνωστή ως Chryssa.
Η Χρύσα Βαρδέα γεννήθηκε στην Αθήνα στις 31 Δεκεμβρίου του 1933 και καταγόταν από τη γνωστή μανιάτικη οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων. Η οικογένειά της δεν ήταν πλούσια, είχε όμως υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ουσιαστική επαφή με τις τέχνες. Μία από τις αδελφές της ήταν γιατρός και προσωπική φίλη του Νίκου Καζαντζάκη.
Σπούδασε κοινωνική πρόνοια στην Αθήνα, αλλά το 1953 πήγε στο Παρίσι, όπου και φοίτησε για ένα χρόνο στη σχολή καλών τεχνών «Académie de la Grande Chaumière» με την παρότρυνση ενός Έλληνα τεχνοκριτικού, ο οποίος είχε διακρίνει το ταλέντο της στη ζωγραφική. Το 1954 εγκατέλειψε το Παρίσι και συνέχισε τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, επειδή πίστευε ότι «στην Αμερική θα ήταν πολύ πιο εύκολο να βρει την ελευθερία της έκφρασης απ’ ότι στην Ευρώπη».
Τρία χρόνια μετά, το 1957, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νέα Υόρκη, όπου και δημιούργησε το εργαστήριό της. Η πασίγνωστη πλατεία της αμερικανικής μεγαλούπολης Times Square και τα φώτα της αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την καλλιτέχνιδα.
Σταθμό «Ευαγγελισμός», Μετρό Αθήνας
Το πρώτο της μεγάλο έργο, τα «Κυκλαδικά Βιβλία» (1957), χαρακτηρίστηκε από την κριτικό τέχνης Μπάρμπαρα Ρόουζ ως προάγγελος του Μινιμαλισμού. Η πρώτη της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1961 στη γκαλερί της Μπέτι Πάρσονς και την ίδια χρονιά στο μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.
Το έργο της «Οι Πύλες της Times Square» (1966), μια γιγαντιαία σύνθεση από ανοξείδωτο ατσάλι, πλέξιγκλας και φώτα νέον, αποτελεί την καλλιτεχνική κορύφωση της, αλλά και ένα από τα πιο σημαντικά αμερικανικά γλυπτά. Το 1967 φιλοτέχνησε το έργο «Κλυταιμνήστρα», το οποίο σήμερα βρίσκεται έξω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Έργα της έχουν εκτεθεί σε διάσημα μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο, όπως στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) στη Νέα Υόρκη, στο Minneapolis Walker Art Center (1968), στο Whitney (1972), στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Μόντρεαλ (1974), στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι (1979), στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα, στα Ινστιτούτα Σύγχρονης Τέχνης της Βοστώνης και του Λονδίνου. Πήρε μέρος σε διάφορες εκθέσεις, όπως στις Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1963, 1969) και της Βενετίας (1972).
Το έργο της «Mott Street» (1983), επηρεασμένο από την Τσάιναταουν του Μανχάταν, βρίσκεται στον σταθμό «Ευαγγελισμός» του Μετρό της Αθήνας. Έργα της έχει χαρίσει, επίσης, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Αθήνας. Το 1992 επέστρεψε για πρώτη φορά στην Αθήνα μετά από τριάντα πέντε χρόνια, δημιουργώντας ένα εργαστήριο στο Νέο Κόσμο, αλλά μετά επέστρεψε ξανά στην Αμερική.
Η Χρύσα Βαρδέα πέθανε στην Αθήνα στις 23 Δεκεμβρίου 2013, σε ηλικία 79 ετών.
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/750#ixzz3NV2plok5
Η Χρύσα Βαρδέα γεννήθηκε στην Αθήνα στις 31 Δεκεμβρίου του 1933 και καταγόταν από τη γνωστή μανιάτικη οικογένεια των Μαυρομιχαλαίων. Η οικογένειά της δεν ήταν πλούσια, είχε όμως υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ουσιαστική επαφή με τις τέχνες. Μία από τις αδελφές της ήταν γιατρός και προσωπική φίλη του Νίκου Καζαντζάκη.
Σπούδασε κοινωνική πρόνοια στην Αθήνα, αλλά το 1953 πήγε στο Παρίσι, όπου και φοίτησε για ένα χρόνο στη σχολή καλών τεχνών «Académie de la Grande Chaumière» με την παρότρυνση ενός Έλληνα τεχνοκριτικού, ο οποίος είχε διακρίνει το ταλέντο της στη ζωγραφική. Το 1954 εγκατέλειψε το Παρίσι και συνέχισε τις σπουδές της στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, επειδή πίστευε ότι «στην Αμερική θα ήταν πολύ πιο εύκολο να βρει την ελευθερία της έκφρασης απ’ ότι στην Ευρώπη».
Τρία χρόνια μετά, το 1957, εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Νέα Υόρκη, όπου και δημιούργησε το εργαστήριό της. Η πασίγνωστη πλατεία της αμερικανικής μεγαλούπολης Times Square και τα φώτα της αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την καλλιτέχνιδα.
Σταθμό «Ευαγγελισμός», Μετρό Αθήνας
Το πρώτο της μεγάλο έργο, τα «Κυκλαδικά Βιβλία» (1957), χαρακτηρίστηκε από την κριτικό τέχνης Μπάρμπαρα Ρόουζ ως προάγγελος του Μινιμαλισμού. Η πρώτη της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1961 στη γκαλερί της Μπέτι Πάρσονς και την ίδια χρονιά στο μουσείο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.
Το έργο της «Οι Πύλες της Times Square» (1966), μια γιγαντιαία σύνθεση από ανοξείδωτο ατσάλι, πλέξιγκλας και φώτα νέον, αποτελεί την καλλιτεχνική κορύφωση της, αλλά και ένα από τα πιο σημαντικά αμερικανικά γλυπτά. Το 1967 φιλοτέχνησε το έργο «Κλυταιμνήστρα», το οποίο σήμερα βρίσκεται έξω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Έργα της έχουν εκτεθεί σε διάσημα μουσεία και γκαλερί σε όλο τον κόσμο, όπως στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) στη Νέα Υόρκη, στο Minneapolis Walker Art Center (1968), στο Whitney (1972), στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Μόντρεαλ (1974), στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι (1979), στην Εθνική Πινακοθήκη στην Αθήνα, στα Ινστιτούτα Σύγχρονης Τέχνης της Βοστώνης και του Λονδίνου. Πήρε μέρος σε διάφορες εκθέσεις, όπως στις Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1963, 1969) και της Βενετίας (1972).
Το έργο της «Mott Street» (1983), επηρεασμένο από την Τσάιναταουν του Μανχάταν, βρίσκεται στον σταθμό «Ευαγγελισμός» του Μετρό της Αθήνας. Έργα της έχει χαρίσει, επίσης, στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Αθήνας. Το 1992 επέστρεψε για πρώτη φορά στην Αθήνα μετά από τριάντα πέντε χρόνια, δημιουργώντας ένα εργαστήριο στο Νέο Κόσμο, αλλά μετά επέστρεψε ξανά στην Αμερική.
Η Χρύσα Βαρδέα πέθανε στην Αθήνα στις 23 Δεκεμβρίου 2013, σε ηλικία 79 ετών.
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/biographies/750#ixzz3NV2plok5
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου