ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ''ΗΓΕΣΙΑ'' ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Σχετικά προς την Κινεζική “ηγεσία” στην Ασία και γενικότερα στον Κόσμο

 

άρθρο του Vladimir Terehov
από το New Eastern Outlook 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014

.
Η πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι, εώς το τέλος του 2014 το Κινεζικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν θα υπερβεί, για πρώτη φορά, το Αμερικανικό (με όρους ισοτιμίας αγοραστικής δυνάμεως) έχει προκαλέσει μια πολύπλευρη αναταραχή στον κόσμο των Μέσων Μαζικής Ενημερώσεως. Αυτό φαίνεται πραγματικά περίεργο, δεδομένης της κρίσιμης ειδικής σχέσεως της ίδιας της Κίνας με τη σημασία αυτών των προβλέψεων, η οποία άρχισε να εμφανίζεται στα μέσα της τελευταίας 10ετίας.
Στην πραγματικότητα, οι Κινέζοι ειδικοί επισημαίνουν ότι, παρά την 30ετή περίοδο συνεχούς οικονομικής προόδου, ​​με όρους τεχνολογικής αναπτύξεως και ευημερίας, η χώρα τους βρίσκεται ακόμη σε μεγάλη απόσταση από την κατάσταση που θα της επιτρέψει να μετατραπεί σε ηγέτιδα των παγκόσμιων πολιτικών και οικονομικών διαδικασιών. Πρόκειται για μία μάλλον αξιέπαινη (και προτύπου προς μίμηση) αυτοσυγκράτηση και νηφαλιότητα, δεδομένου του ιστορικού πολύ πραγματικών επιτευγμάτων. Αν και φυσικά, στις εκκλήσεις, που απευθύνονται πρωτίστως προς το κοινό της βασικής χώρας – γεωπολιτικής αντιπάλου, της Κίνας, δλδ. των ΗΠΑ, να μην παρασύρεται από υπερβολικούς φόβους, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την παρουσία ενός είδους “πολιτικής πονηριάς”. Αλλά ποιος, από τους σύγχρονους κορυφαίους παγκόσμιους “παίκτες”, δεν έχει συμπεριφερθεί έτσι και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό;
Προκειμένου να διεκδικήσει την ιδιότητα του πολυεπίπεδου (όχι μόνο οικονομικού, αλλά και κοινωνικο – πολιτισμικού) παγκόσμιου ηγέτη, η Κίνα θα χρειαστεί μία 10ετία (ίσως και περισσότερο από μία) σχετικής, τουλάχιστον, “εξωτερικής σιωπής”, ώστε να εστιάσει τις προσπάθειές της στην ευρύτερη οικονομική της ανάπτυξη. Αυτά τα σχέδια, ασφαλώς δεν μπορούν να συμπεριλαμβάνουν την “πρόωρη” πρόκληση των φόβων των γεωπολιτικών της αντιπάλων. Αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην επιδείνωση της καταστάσεως της εξωτερικής της πολιτικής και, κατά συνέπεια, στην ανάγκη να εκτρέψει πόρους προς την επιτάχυνση της αναπτύξεως των στρατιωτικών της δυνατοτήτων.
Μεγάλης σημασίας στη συμπεριφορά της Κίνας στη διεθνή αρένα, είναι το ζήτημα της εφαρμογής αξιωμάτων των διαφόρων προτύπων των σύγχρονων παραλλαγών της «Realpolitik» του Otto von Bismarck, που είναι προϊόν του Ευρωπαϊκού πολιτισμού και των Ευρωπαϊκών απόψεων (που χρονολογούνται από το Θουκυδίδη) σχετικώς προς τις κινητήριες δυνάμεις της ιστορικής διαδικασίας. Για ευνόητους λόγους, το κύριο σημείο όπου εστιάζουν οι ξένοι Σινολόγοι, είναι το ζήτημα της Κινεζικής “ιδιαιτερότητος” (αν υφίσταται) στον τομέα της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής. Η ιδέα ότι το “βαρύ χέρι” της Ευρώπης, το οποίο εκδηλώθηκε με σαφήνεια κατά τη διάρκεια των αποικιακών πολέμων του 19ου αιώνα – εναντίον και της Κίνας και ίσως κυρίως αυτής – δεν είναι πραγματικό χαρακτηριστικό της πορείας της δράσεως της ιστορικής Κίνας, συγκαταλέγεται μεταξύ των υποστηρικτικών μίας τέτοιας “ιδιαιτερότητος”. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Κίνα προσπάθησε πάντοτε να αποφύγει μια κατάσταση όπου καθίσταται απαραίτητο να καταφύγει στη βία εναντίον γείτονα – υποτελούς. Η επικοινωνία με τους γείτονες / υποτελείς της αναπτύχθηκε προσεκτικά, έτσι ώστε οι «δορυφόροι» της να μπορούν να διακρίνουν πραγματικά οφέλη από την καθιερωμένη μορφή των σχέσεων με την “προστάτιδα”.
Τέτοιες έννοιες σχετικές προς το μέγεθος της «μοναδικότητος» στην εικόνα του ιστορικού της Κινεζικής συμπεριφοράς στη διεθνή σκηνή, είναι ευάλωτες σε αντεπιχειρήματα. Ειδικότερα σήμερα, στη Xinjiang (σ.Π/Β: η αυτόνομη Κινεζική επαρχία στα ΒΔ όπου κατοικούν οι Ουϊγούροι) και στο Θιβέτ, η Κίνα συμπεριφέρεται, ενίοτε, όπως οι Ευρωπαίοι του 19ου αιώνα.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή Κίνα είναι ένα φαινόμενο των μεταβαλλόμενων παγκόσμιων “πολιτικών καιρών”, πράγμα που σημαίνει (όπως και στην περίπτωση του “φυσικού καιρού”), πως είναι παράλογο να αξιολογείται συναισθηματικά ως “καλή” ή “κακή”.
Δηλώσεις που σχετίζονται με την αντικατάσταση της Ιαπωνίας από την Κίνα ως ηγέτιδος στο Ασιατικό φαινόμενο που επονομάζεται “Παράδειγμα των Ιπτάμενων Χηνών” (ΠΙΧ – FGP), δεν φαίνεται επίσης να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Η εικόνα του ΠΙΧ γεννήθηκε στα 1930, στο πλαίσιο της έννοιας του “Πλησιάσματος” – μίας εναλλακτικής μορφής σχέσεων μεταξύ των Ευρωπαϊκών αποικιακών δυνάμεων και των αποικιών τους. Σύμφωνα με τη στρατηγική ΠΙΧ, ο οικονομικός ηγέτης δεν συμμετέχει στην εκμετάλλευση των υποτελών του ως δούλων, αλλά μάλλον δημιουργεί αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της αλληλεπιδράσεως, οργανωτικά και τεχνολογικά επιτεύγματα του ηγέτη του “σμήνους” κατευθύνονται προς τις “χήνες” του 1ου (πιο κοντινού προς τον ηγέτη) “κύματος”. Η επακόλουθη ανάπτυξη των επιτευγμάτων του 1ου “κύματος” διαχέεται στο επόμενο “κύμα”, και ούτω καθ’ εξής.
Από τη δεκαετία του 1960, ο ηγέτης του Ασιατικού ΠΙΧ ήταν η Ιαπωνία. Σε αυτήν οφείλεται, σε σημαντικό βαθμό, η ταχεία οικονομική πρόοδος του “1ου κύματος της χήνας” που εκπροσωπείται από τη Νότιο Κορέα, την Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ και τη Σιγκαπούρη. Αυτές οι χώρες, εδώ κι αρκετό καιρό, έχουν εκ νέου οριστεί ως «Ασιατικές Τίγρεις του 1ου Κύματος”. Σήμερα, υποψήφιες για το ρόλο των «Τίγρεων του 2ου κύματος” είναι μια σειρά από χώρες – μέλη της ASEAN (Μπρουνέι, Ινδονησία, Βιετνάμ και Μαλαισία). Πριν όμως μιλήσουμε για την αντικατάσταση της Ιαπωνίας από την Κίνα στη θέση του “ηγέτη των χηνών”, είναι χρήσιμο να απαντηθεί το ερώτημα, εαν τα τελευταία 50 – 60 χρόνια ο “σχηματισμός σφήνας” του Ασιατικού ποιμνίου με μία “χήνα – ηγέτη”, έχει διατηρηθεί.
Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία για το εμπόριο και τις επενδύσεις της ASEAN για την περίοδο 2010-2013 προσδιορίζουν τέσσερις βασικούς εμπορικούς της εταίρους: Κίνα, Ιαπωνία, Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ. Το μέσο ποσοστό του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της ενώσεως είναι για κάθε χώρα αντίστοιχα: 12,5%, 10,5%, 10%, και 8,5%. Παρά το γεγονός ότι η Κίνα βρίσκεται στην πρώτη θέση των εξωτερικών εμπορικών εταίρων της ASEAN, η ηγετική της θέση σχετικώς προς τους άλλους τρείς δεν είναι συντριπτική. Επιπλέον, από τη σκοπιά της στρατηγικής ΠΙΧ, οι δείκτες εισροής ξένων επενδύσεων στις οικονομίες των “χήνών” που ακολουθούν, έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία. Κι εδώ, ο ηγέτης είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακολουθούμενη από την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ και, με σημαντική χρονική υστέρηση, την Κίνα.
Έτσι, φαίνεται ότι το Ασιατικό “2ο κύμα χηνών” έχει γενικώς χάσει το ενδιαφέρον του να πετά σε “σχηματισμό σφήνας”. Είναι δυνατόν να είναι αρκετά επιτυχημένο, παραμένοντας απλώς” στη θέση του ως ένα “φιλικό πλήθος”, και οικοδομώντας σχέσεις με διάφορους ηγέτες της παγκοσμίου οικονομίας, οι μισοί εκ των οποίων δεν βρίσκονται καν στην Ασία. Μεταξύ αυτών των ηγετών, η Κίνα είναι απλώς “ένας” από τους πολλούς..
O Vladimir Terekhov είναι επικεφαλής ερευνητής του Κέντρου για την Ασία και τη Μέση Ανατολή, του Ρωσσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών.
Απόδοση: Πετροβούβαλος/Αβέρωφ

https://averoph.wordpress.com/2014/11/05